Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα η μουσική μου. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα η μουσική μου. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Κυριακή, Δεκεμβρίου 15, 2013

"Εσπερινόν / Ανατολικόν" στην Αμβέρσα





Γνωριστήκαμε με τον Γιάννη Παπαδόπουλο μέσω του ίντερνετ. Η γνωριμία μας σύντομα έφτασε στο να μου προτείνει (ή μάλλον να προτείνουμε ο ένας στον άλλο) να γράψω ένα κομμάτι με θέμα το Κύριε Ελέησον για ένα Happening, στην Βασιλική Ακαδημία Καλών Τεχνών της Αμβέρσας.

Κύριε Ελέησον Ανατολικόν, διότι θα παιχτεί διαδοχικά με το Εσπερινόν  που συνέθεσε ο Peter Verdonck, βασισμένο στο Kyrie eleison από την Missa Pappae Marcelli  του Παλεστρίνα. Το δικό μου βασίζεται στο παραδοσιακό γνωστό τοις πάσι, που ακούγεται στις εκκλησιές μας - πιστεύω ότι κάτι θα θυμίσει σε όσους Έλληνες της Αμβέρσας βρεθούν στην εκδήλωση.

Η ιδέα του Γιάννη Παπαδόπουλου:
Μια γραμμή στο πάτωμα της αίθουσας θα συμβολίζει το όριο Ανατολής-Δύσης. Πάνω στην γραμμή θα κάθονται οι  μουσικοί: βαρύτονο σαξόφωνο, τσέλο, κοντραμπάσο. Οι μουσικοί κοιτώντας προς Δυσμάς, όθεν το κοινό -απέναντί τους - προς Ανατολάς, θα ερμηνεύσουν το Ανατολικόν Κύριε Ελέησον. Κατόπιν το κοινό θα περάσει την γραμμή-όριο, οι μουσικοί θα κάνουν μεταβολή, και κοιτώντας προς Ανατολάς, θα ερμηνεύσουν το Esperinon Kyrie Eleison, του Peter Verdonck.

Ο Πέτερ, με την διπλή ιδιότητα του ερμηνευτή και του συνθέτη, εποπτεύει τις μουσικές πρόβες - εγώ όπως πάντα στο Λεκανοπέδιο, μιμούμενος τον [σοφό] Σωκράτη.

Με επαγγελματισμό και προπάντων με ευαισθησία, ο Πέτερ (τον οποίο δεν γνωρίζω [ακόμα] προσωπικά) ηχογράφησε σε μία πρόβα το κομμάτι μου, και μάλιστα σε δύο εκδοχές, μίαν στο τέμπο που ορίζω στην παρτιτούρα, και μία πιο αργή, διότι έτσι του φάνηκε καλύτερο. Και μου τις έστειλε να ακούσω ποια προτιμώ. Οι ερμηνευτές, πάντα το λέω, τις περισσότερες, αν όχι όλες τις φορές, έχοντας ακονισμένο από την πράξη το αισθητήριό τους, όταν είναι καλοπροαίρετοι κάνουν τις πιο εποικοδομητικές ερμηνευτικές προτάσεις, αναδεικνύοντας το έργο. Φυσικά και προτίμησα την εκδοχή του Πέτερ ...

Από την πρόβα 14-Δεκεμβρίου 2013
Κύριε Ελέησον Ανατολικόν:

στο τέμπο της παρτιτούρας:


στο τέμπο που ένιωσαν ωραιότερα οι μουσικοί:



Το πρόβλημα με τους players διορθώθηκε. Παίζουν κανονικά.

Τρίτη, Νοεμβρίου 26, 2013

Τρεις Χειμωνιάτικες Εικόνες

για να παρακολουθήσετε την παρτιτούρα επιλέξτε από τον player του YouTube "FULL SCREEN" και "HD"


ΧΕΙΜΩΝΙΑΤΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΙΙΙ
για 4 φλάουτα



ΧΕΙΜΩΝΙΑΤΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΙΙ
για κλαρινέτο και πιάνο





ΧΕΙΜΩΝΙΑΤΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ Ι
για φαγκότο και πιάνο

Σάββατο, Ιουνίου 22, 2013

Modus Orientalis I

για φλάουτο και ηχητικό φόντο

φλάουτο: Στεφανία Κατσαρού


Τρίτη, Ιουνίου 18, 2013

Modus Orientalis II


για όμποε, ήχους από πιάνο μέσα στις χορδές, wind chimes και ηλεκτρονικό φόντο

Κυριακή, Ιουνίου 16, 2013

Modus Orientalis III για πιάνο

παραμετροποιημένος αυτοσχεδιασμός, μέσα και έξω από το πιάνο

Πέμπτη, Νοεμβρίου 08, 2012

Σουίτα .... πολυτελείας

Γιώργος Χατζημιχελάκης
Σουίτα για τσίμπελ  και τσέλο πάνω σε βαλκανικούς ρυθμούς.
Η σύνθεση με εξαίρεση το δεύτερο κομμάτι δεν είναι βασισμένη σε παραδοσιακές μελωδίες - το ρυθμικό πλαίσιο γνωστών βαλκανικών χορών γίνεται καμβάς για συνθετική πλοκή.
Ο δεύτερος χορός είναι βασισμένος σε μία καταγραφή του Μπέλα Μπάρτοκ που πραγματοποιήθηκε το 1936 κατά την περιοδεία του στη Μικρά Ασία (βιβλίο: Turkish Folk Music in Asia Minor).

τα μέρη:
1. Εισαγωγικός Χορός (τσάμικος)
2. Χαλαΐ Χαβαζί (σκοπός του σχοινιού)
3. Μπεράτι
4. Παϊντούσκα
5. Σέρβικο

Αγγελίνα Τκάτσεβα τσίμπελ (λευκορώσικο σαντούρι)
Κωνσταντής Σφέτσας τσέλο

ηχογράφηση από την πρώτη εκτέλεση σε συναυλία στο Ωδείο ATHENAEUM, 6 Μαρτίου 2012

για να παρακολουθήσετε την παρτιτούρα, τρέξτε το βίντεο και επιλέξτε:
 προβολή σε πλήρη οθόνη (Full Screen) και ανάλυση (resolution) 720p.


Πέμπτη, Νοεμβρίου 01, 2012

Δώρο από το Μινσκ

Γιώργος Χατζημιχελάκης 
Κοντσέρτο Φαντασία για Τσίμπελ (ρώσικο σαντούρι) και Ορχήστρα Εγχόρδων 
Παραγγελία της Ορχήστρας των Χρωμάτων (2000).

Αγγελίνα Τκάτσεβα, τσίμπελ
Κρατική Ορχήστρα της Δημοκρατίας της Λευκορωσίας
διεύθυνση: Ευγένιος Μπουσκόφ

ηχογράφηση από τη συναυλία στην μεγάλη αίθουσα της Φιλαρμονικής του Μινσκ, 27 Οκτωβρίου 2012.




Λίγο πριν την έναρξη της συναυλίας, το χιόνι ξεκίνησε να πέφτει πυκνό:


Τετάρτη, Ιουνίου 27, 2012

Φαντασία για πιάνο

Έγραψα ένα κομμάτι για πιάνο πριν από τρεις βδομάδες, λίγο πριν ξεκινήσει ο κύκλος των θερινών εξετάσεων στο Ωδείο, όπου για περίπου 15 μέρες επί 10 ώρες την ημέρα ακούω όλα τα παιδιά, από το πιο .... πεντάχρονο έως και τον επί διπλώματι. Ένας μάλλον light Γολγοθάς. Πάντως καλού-κακού πριν ξεκινήσω την ανάβαση, έχω αποκτήσει το συνήθειο να γράφω ένα κομμάτι, το οποίο όταν μετά 15 μέρες αναστηθώ θα μου θυμίσει ότι, εκτός από καλλιτεχνικός διευθυντής ωδείου, ίσως είμαι και συνθέτης.

Το κομμάτι είναι για την πιανίστα φίλη μου Χλόη. Ένα ενδιάμεσο αργόσυρτο μέρος σε ινδική ατμόσφαιρα περικλείεται από δύο πανομοιότυπες νεορομαντικές συμπληγάδες. Μέχρι να το μελετήσει και να το ερμηνεύσει η ίδια, το ακούτε από ένα εικονικό ηλεκτρονικό πιάνο. Αν θέλετε να παρακολουθήσετε την παρτιτούρα, πατήστε play, επιλέξτε FULL SCREEN και από τις ρυθμίσεις HD 720p.


Σάββατο, Μαρτίου 10, 2012

ΕΥΦΟΡΙΑ

Κάτι μεταξύ computer music και μουσικού κολάζ. Γράφτηκε ως "προγραμματικός μετρονόμος" (όπως λέμε προγραμματική μουσική) για να στηρίξει το μινιμαλιστικό (ημιαλεατορικό) κομμάτι του Terry Riley "in C", όπως το παρουσίασε μια μικρή ομάδα σπουδαστών του Δημοτικού Ωδείου Πετρούπολης μαζί με καθηγητές, υπό την καθοδήγηση της καθηγήτριας φλάουτου Στεφανίας Κατσαρού, τον Ιούνιο του 2009 στο μικρό Θέατρο Πέτρας.

Άκουσα, μετά από καιρό, αυτό το προηχογραφημένο φόντο (tape συνηθίζαμε να το λέμε) και βρήκα ότι επιεικώς μπορεί να σταθεί αυτόνομα (ανεξάρτητα από τον λόγο για τον οποίο φτιάχτηκε), όχι ακριβώς ως μουσικό κομμάτι, αλλά ως παράπλευρο ακρόαμα ... για να κάνει κάποιος, ας πούμε, μια δουλειά του σπιτιού. Ταιριάζει νομίζω ηχοχρωματικά .... με το πλύσιμο πιάτων (το οποίο κατά παράδοξο τρόπο μου δημιουργεί ευφορία).

Κυριακή, Δεκεμβρίου 18, 2011

Χειμωνιάτικη Εικόνα

για φαγκότο και πιάνο

.... μέχρι να γίνει η ανθρώπινη ηχογράφηση, αρκούμαι και αρκεστείτε στα πειστικά VST όργανα της Garritan συνδυασμένα με αυθεντικούς ήχους multiphonics που κατέβασα από τον εξαιρετικό ιστότοπο της Leslie Ross για το φαγκότο, καθώς και με εσωτερικούς πιανιστικούς ήχους που διαμόρφωσα με μία δωρεάν VST εφαρμογή που κατασκεύασε και προσφέρει ο Tom Gersic

πατάτε play και επιλέγετε full screen και HD 720p για να παρακολουθήσετε την παρτιτούρα


Τρίτη, Νοεμβρίου 29, 2011

Βυζαντινά κάλαντα ... για ορχήστρα δωματίου

Έγραψα αυτό το κομμάτι για τη μικρή συμφωνική ορχήστρα του Δημοτικού Ωδείου Πετρούπολης, που απαρτίζεται από σπουδαστές και τους καθηγητές τους και την οποία διδάσκει και διευθύνει ο μαέστρος και συνθέτης Φώτης Κουτζαγιώτης. Το κομμάτι βασίζεται στην παλιά παραδοσιακή μελωδία από τα Χριστουγεννιάτικα κάλαντα της Κωνσταντινούπολης. Η τεχνική γραφής του βασίζεται στην αντιστικτική επεξεργασία και στην ετεροφωνία. Οι δύσκολες τεχνικά γραμμές έχουν ανατεθεί στους καθηγητές και τους πολύ προχωρημένους σπουδαστές, ενώ απλούστερες γραμμές στους αρχάριους, πολλοί από τους οποίους είναι ακόμα μαθητές κατωτέρας.

Για να παρακολουθήσετε την παρτιτούρα με ευκρίνεια, πατάτε play και επιλέγετε προβολή σε 720p HD και προβολή σε πλήρη οθόνη.


Επίσης, για τις μέρες που έρχονται.... ακούστε και κατεβάστε μια συλλογή με παραδοσιακά κάλαντα από το Συγκρότημα Παραδοσιακής Μουσικής του Πρότυπου Μουσικού Κέντρου Πειραιά (έκδοση 1995)

Κυριακή, Ιουνίου 05, 2011

ΕΝΔΟΧΩΡΑ για πιάνο

Ηχογράφηση της Α' εκτέλεσης από την συναυλία της 4ης Ιουνίου 2011 στην αίθουσα συναυλιών του Μουσικού Γυμνασίου Πειραιά. Ερμηνεύει ο Απόστολος Ντάρλας.

Μπορείτε να παρακολουθήσετε την παρτιτούρα ρυθμίζοντας την προβολή του βίντεο σε HD και βλέποντάς το σε πλήρη οθόνη





Η ενδοχώρα του πιάνου με τα πλούσια ηχοχρώματά της, παρότι δελεαστική, δεν απετέλεσε την βάση οργάνωσης αυτού του κομματιού. Αποτελεί μάλλον το επίχρισμα. Η σύνθεση είναι φθογγοκεντρική. Η οργάνωση του φθογγικού υλικού αποτελεί την βαθεία δομή του κομματιού. Η μορφή προκύπτει από μία σειρά επεισοδίων, που καθένα τους απαρτίζεται από μικρότερα προδιαγεγραμμένα συμβάντα -άλλοτε αυστηρά, άλλοτε πολύ χαλαρά οργανωμένα - τα οποία είναι αφορμές για παιχνίδι με βάση μικρές φθογγικές ομάδες (τεσσάρων-πέντε φθόγγων). Το παιχνίδι αυτό διεξάγεται σε προκαθορισμένες ανά επεισόδιο περιοχές του πιάνου, συμπαρασύροντας στις οργανωτικές ιδέες του και την ποικιλία ηχοχρωμάτων της ενδοχώρας του.

Το έργο γράφτηκε με παρότρυνση του φίλου συνθέτη και πιανίστα Απόστολου Ντάρλα και του είναι αφιερωμένο.

Σάββατο, Ιανουαρίου 01, 2011

Καλή Χρονιά....




Χρόνια Πολλά.









Δώρο κασέτα... με ένα κλικ την ακούτε στο YouTube

ή την κατεβάζετε με κλικ εδώ




ΚΑΛΑΝΤΑ ΔΩΔΕΚΑΗΜΕΡΟΥ
 Εργαστήρι Παραδοσιακής Μουσικής
ΠΡΟΤΥΠΟΥ ΜΟΥΣΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑ 1994-1999

στην παραγωγή συμμετέχουν παίζοντας και τραγουδώντας (όλοι τραγουδούν):



Σύλβια Κουτρούλη: νάι
Ζαχάρης Σπυριδάκης: κρητική λύρα
Περικλής Παπαπετρόπουλος: σάζι, βιολί
Χάρης Λαμπράκης: σουραύλι
Γιάννης Αρβανίτης: ταμπούρ, σάζι
Βασίλης Μπαραμπούτης: ταμπούρ, σάζι
Κάρολος Κουκλάκης: μπουλγαρί, κρητικό λαούτο
Κατερίνα Παπαδοπούλου: λάφτα
Στέλιος Κατσιάνης: στεριανό λαούτο
Κώστας Γράμπας: σάζι, γιαλί ταμπούρ
Γιώργος Χατζημιχελάκης: ούτι
Θεοδώρα Βάρσου: μικρά κρουστά
Βαγγέλης Καρίπης: κρουστά


καλλιτεχνική διεύθυνση: Γιώργος Χατζημιχελάκης
επιμέλεια παραγωγής: Κώστας Γράμπας
ηχογράφηση: Βαγγέλης Κατσούλης 
παραγωγή: Πρότυπο Μουσικό Κέντρο Πειραιά, 1994

Η κασσέττα κυκλοφόρησε τον Δεκέμβρη του 1994, σε 1000 αντίτυπα, που διανεμήθηκαν δωρεάν αντί Χριστουγεννιάτικου δώρου
 προς τους σπουδαστές του Ωδείου από το Πρότυπο Μουσικό Κέντρο Πειραιά και από το Δήμο Πειραιά .
Η ιδέα αυτού του είδους παραγωγής και διάθεσης ήταν του Γιώργου Κουρουπού.

περιεχόμενα (τα ακούτε καθένα χωριστά, κλικάροντας στον αντίστοιχο τίτλο)
ΚΑΛΑΝΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ
ΚΑΛΑΝΤΑ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΣ
ΚΑΛΑΝΤΑ ΦΩΤΩΝ

Το Εργαστήρι Παραδοσιακής Μουσικής δημιουργήθηκε το 1994 στο Πρότυπο Μουσικό Κέντρο Πειραιά (Π.Μ.Κ.Π.) ως εκπαιδευτικός τομέας του και παράλληλα ως καλλιτεχνικός χώρος μουσικής έρευνας και δημιουργίας, διατηρώντας εξ αρχής ένα μόνιμο καλλιτεχνικό σχήμα, το "Συγκρότημα Παραδοσιακής Μουσικής Π.Μ.Κ.Π.", που αργότερα, το 1997, μετονομάστηκε σε "Άστρο της Αυγής". Λειτούργησε έως και τον Ιούνιο του 1999 και καταργήθηκε ως αποτέλεσμα της συρρίκνωσης που επεβλήθη στο Π.Μ.Κ.Π. μέσα στα πλαίσια της εφαρμογής από την τότε δημοτική αρχή μιας πολιτικής «οικονομικής ανταποδοτικότητας», η οποία οδήγησε έκτοτε συνολικά το Π.Μ.Κ.Π. σε μαρασμό. Καλλιτεχνικός διευθυντής του Π.Μ.Κ.Π., στα 5 χρόνια της ακμής του, διετέλεσε ο Μιχάλης Γρηγορίου. Την ίδια περίοδο την καλλιτεχνική διεύθυνση του τομέα Κλασσικών Σπουδών είχε ο Γιώργος Κουρουπός, του Εργαστηρίου Τζαζ Μουσικής ο Γιάννης Σταυρόπουλος, και του Εργαστηρίου Παραδοσιακής Μουσικής ο Γιώργος Χατζημιχελάκης (που εκτελούσε παράλληλα χρέη και υποδιευθυντή του Π.Μ.Κ.Π.).

Όλοι όσοι συμμετέχουν στην ηχογράφηση των Κάλαντων Δωδεκαημέρου, υπήρξαν καθηγητές του Εργαστηρίου, με εξαίρεση τον Χάρη Λαμπράκη (σουραύλι) που τότε ήταν σπουδαστής του.

Κυριακή, Οκτωβρίου 03, 2010

άλλοτες όταν εκούρσευαν

CD δώρο
ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΑΤΖΗΜΙΧΕΛΑΚΗΣ
Άλλοτες όταν εκούρσευαν
Ανασυνθέσεις κοσμικής μεταβυζαντινής
μουσικής 16ου και 17ου αιώνα
από αγιορείτικα χειρόγραφα
ΠΑΡΑΓΩΓΗ: ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΩΔΕΙΟ ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗΣ 2006

Ορχήστρα:
Αγγελίνα Τκάτσεβα: σαντούρι, Χάρης Λαμπράκης: νέι
Στρατής Ψαραδέλλης: λύρα πολίτικη, Γιώργος Χατζημιχελάκης: ούτι, πολίτικο λαούτο, ταμπουρά Νέστωρ Δρούγκας: κρουστά (μπεντίρ, ρεκ, ζαρπ, νταϊρέ, κουτάλια, ζύγια, κάσα)
Φωνές:
Σπυριδούλα Μπάκα, Γιάννης Αρβανίτης, Κώστας Γράμπας, Δημήτρης-Αριστόβουλος Μαστροσπύρος, Γιώργος Χατζημιχελάκης
Ηχοληψία: Σωτήρης Παπαδόπουλος,
studio Στέντωρ, Πετρούπολη.







συνοπτικά

Στην ανάρτηση αυτή, όσο το επιτρέπει ο χώρος, γίνεται μια προσπάθεια να δοθούν οι απαραίτητες πληροφορίες που θα βοηθήσουν τον ακροατή να προσεγγίσει ιστορικά, φιλολογικά και μουσικολογικά την εποχή των τραγουδιών της συλλογής. Για τους ερευνητές περιορίζομαι σε κάποιες πολύ γενικές αναφορές, που αφορούν κυρίως στην προσωπική μου ματιά στο θέμα. Παραπέμπω κάθε ενδιαφερόμενο στην βασική του θέματος βιβλιογραφία, απ’ όπου μπορεί να διεισδύσει βαθύτερα σε ό,τι τον ενδιαφέρει.

ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΜΑΖΑΡΑΚΗ:
«ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΤΡΑΓΟΥΔΙΩΝ ΑΠΟ ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΑ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΑ»
Εκδόσεις ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΝΑΚΑΣ, ISBN 960-290-192-6
BERTRAND BOUVIER
«ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΑΠΟ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΟ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ ΙΒΗΡΩΝ»
Έκδοση ΜΟΥΣΙΚΟΥ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟΥ ΑΡΧΕΙΟΥ (Μέλπως Μερλιέ), Αθήνα 1960.

ΟΙ ΤΙΤΛΟΙ ΤΩΝ ΤΡΑΓΟΥΔΙΩΝ


1. Θλίβει με τούτος ο καιρός, τραγούδι: Δ.Α. Μαστροσπύρος, 06΄.10΄΄
2. Τ’ αηδόνια της Ανατολής, τραγούδι: Σ.Μπάκα, 07΄.19΄΄
3. Όλοι τα σίδερα βαστούν, τραγούδι: Γ.Αρβανίτης, 04΄.49΄΄
4. Κάλεσμα κάμνει ο βασιλιάς, τραγούδι: Γ.Χατζημιχελάκης, χορωδία 06΄.15΄΄
5. Εις τα ψηλά παλάτια, τραγούδι: Γ.Χατζημιχελάκης, 03΄.08΄΄
6. Όταν λαλήση ο πετεινός, τραγούδι: Γ.Αρβανίτης, 03΄.44΄΄
7. Όλα τα Δωδεκάνησα, τραγούδι: Σ.Μπάκα, 04΄.37΄΄
8. Θωρείς τον τόν αμάραντο, τραγούδι: Σ.Μπάκα, 05΄. 18΄΄
9. Άλλοτες όταν εκούρσευαν, τραγούδι: Γ.Χατζημιχελάκης, 05΄.32
10. Άγριον πουλί μερώθου μου, τραγούδι:
Α.Δ.Μαστροσπύρος, Γ.Χατζημιχελάκης, Κ.Γράμπας, Γ.Αρβανίτης, 06΄.29΄΄
11. Διώχνεις με μάνα, διώχνεις με τραγούδι: Σ.Μπάκα, 05΄.43΄΄
12. Εις σε ψηλά βουνά, τραγούδι: Γ.Αρβανίτης, Κ.Γράμπας, χορωδία, 06΄.08΄΄



Τα τραγούδια και οι στίχοι
Περιλαμβάνονται μόνον οι στίχοι που έχουν τραγουδηθεί και λίγα απαραίτητα ερμηνευτικά.

1.Θλίβει με τούτος ο καιρός (Μονής Ιβήρων, χφ 1203)



Θλίβει με τούτος ο καιρός, λυπεί με ο χρόνος τούτος,
οι μήνες όλες πταίγουν με κι όλες οι εβδομάδες
και τι να γεν’ ο ταπεινός και τι να ποίσ’ ο ξένος.
Γυρεύω φίλον καρδιακόν να με παρηγορήση
και δεν ευρίσκω ΄δε τινάν, μα τι να γεν’ ο ξένος.
Επήρα στράτα της αυγής κι η στράτα οδηγεί με,
εις περιβόλι μ’ έβγαλεν μυριοφυτεμένον.
Κι εκ των δενδρών τον μυρισμόν κι από την ηδονήν των
Εκιλαδούσαν τα πουλιά κι όλος ανεκουφίστην.
Κι ένα πουλί καθέζετο κι εμένα παρηγόρα……..

ποίσ’: ποιήσω, ΄δε: ουδέ,

2.Τ’ αηδόνια της Ανατολής (Μ. Ιβήρων, χφ 1203 & Μ. Ξηροποτάμου, χφ 262)



Τ’ αηδόνια της Ανατολής και τα πουλιά της Δύσης,
στου Φιλαδέλφου τον βουνόν, στου Φιλαδέλφου τ’ όρος
για συναχθήτε μιαν μεριάν να ποίσω περιβόλι
να κόψω μήλον της φιλιάς, κυδώνι της αγάπης,
δαμάσκηνον με το κλαδί, σταφύλι με το κλήμα.

Φιλάδελφος: δεν πρόκειται περί τοπωνυμίου, «φιλάδελφος» στην χιακή και κρητική διάλεκτο, αλλά και σε πολλά νησιά του αιγαίου ονομάζεται ο γυπαετός.

3.Όλοι τα σίδερα βαστούν (Μονής Ιβήρων, χφ 1203)



Όλοι τα σίδερα βαστούν κι όλοι στην φυλακή είναι
κι ο ταπεινός ο Κωνσταντής δεν ημπορεί ‘πομένει,
γιατ’ είν’ τα σίδερα βαριά κι η φυλακή κλεισμένη.
- Χριστέ, να ‘ρράγη η φυλακή, να τσακιστούν οι θύρες,
να ‘πέφταν και τα σίδερα να έβγαινε ο καλός μου,
να έβγαινεν ο Κωνσταντής ο πολυαγαπημένος,
πόχω καιρόν να τον ιδώ, χρόνους να του μιλήσω.

4.Κάλεσμα κάμνει ο βασιλιάς (Μονής Ιβήρων, χφ 1203)



Κάλεσμα κάμνει ο βασιλιάς, κάλεσμα κάμνει αφέντης,
κι όλους τους άρχοντες καλεί κι όλον τ’ αρχοντολόγι.
Ήτον και πρωτοκαλεστής ο Διγενής Ακρίτης.
Εκάλεσεν ο Διγενής την Ευδοκιά στον γάμον:
«Έλα και συ κυρά Ευδοκιά, στου βασιλέως τον γάμον»……

5.Εις τα ψηλά παλάτια (Μονής Ιβήρων χφ 1203)



Εις τα ψηλά παλάτια,στα ‘μορφα βουνά
χήρας υιός σταβλίζει τρι’ άλογα γοργά
τον Μαύρον και τον Γρίβον και τον Πέπανον

6.Όταν λαλήση ο πετεινός (Μονής Ιβήρων χφ 1203)



Όταν λαλήση ο πετεινός κι οι εκκλησιές σημαίνουν
μάνα υιόν εστόλιζε να πα να μεταλάβη,
να μεταλάβη μια βολά, να μεταλάβη δύο,
να μεταλάβη τρεις βολές, να σώσει την ψυχή του.
Ομπρός υπάγ’ η μάνα του, ξοπίσω η αδερφή του
στη μέση υπάγει ο νιούτσικος σαν μήλο μαραμένο.

7. Όλα τα Δωδεκάνησα (Μονής Ιβήρων χφ 1203)



Μπαρμπαρόσα
Όλα τα δωδεκάνησα στέκουν αναπαμένα
κι η Πάρος η βαριόμοιρη στέκεται αποκλεισμένη.
Κι όσοι την ξεύρουν κλαίουν την κι όλοι τηνε λυπούνται,
Μα σαν την κλαίγ’ η Δέσποινα κανείς δεν τήνε κλαίγει:
«Πάρο, και τι σου ωργίστηκεν αυτός ο Παρπαρούσος;»
Δευτέρα μέρα πρόβαλε τα κάτεργα στην Πάρο,
άλλοι λέγουν Βενέτικα, άλλοι τ’ Ανδρέα Δόρια.

Παρπαρούσος: ο Τούρκος ναύαρχος Χαϊρεντίν, ο επιλεγόμενος «Μπαρμπαρόσα», λεηλάτησε την Πάρο στα 1537
Ανδρέα Δόρια: Andrea Doria,φημισμένος Γενουάτης τυχοδιώκτης, στην υπηρεσία του Ισπανού βασιλέα Καρόλου του Ε΄, πολεμούσε τους Τούρκους από το 1534.





8.Θωρείς τον τον αμάραντο (Μονής Ιβήρων χφ 1203)



- Θωρείς τον τον αμάραντον πώς κρέμεται στο βράχο
και τρων τον τ’ άγρια πρόβατα κι αλησμονούν τ’ αρνιά τους;
Κι απ’ αυτόν έφαγα κι εγώ κι απαλησμόνησά σε.
- Ειπέ μου, πού έπιες το νερόν και πού έφας το βοτάνι;
- Στην Άρταν έπια το νερόν, στην Κύπρον το βοτάνι,
κι ανάμεσα στον Γαλατάν απαλησμόνησά σε.

9.Άλλοτες όταν εκούρσευαν (Μονής Ιβήρων χφ 1203)



πρόσφυγες από κούρσεμα (από χειρόγραφο του 16ου αιώνα)
Άλλοτες, όταν εκούρσευαν οι Τούρκοι την ταπεινήν την Πόσναν
και του Πογδάνου τον υιόν επήρασιν οι Τούρκοι.
Την μάνα του στην ξενιτειάν γράφει γραφήν και στέλνει.

Πόσναν: Μπόσνα (Βοσνία).
Πογδάνου: Bogdan τουρκιστί ο Μολδαβός, το όνομα το έφεραν πολλοί ηγεμόνες της Μολδαβίας. Το «Π» εδώ είναι μάλλον ορθογραφικό για να αποδώσει ένα ελαφρύ μπ της τουρκικής. Η άλωση της Μπόσνας έγινε το 1463. Πρόσωπα που μπορεί να σχετίζονται με «του Πογδάνου τον υιόν» είναι, είτε ο Σιγισμούνδος, γιος του τελευταίου βασιλιά της Βοσνίας Στεφάνου Τομάσεβιτς είτε, δια του συμφυρμού, ο γιος του Πογδάνου του Β΄ Στέφανος ο Καλός, βασιλιάς της Μολδαβίας (1449-1451)



10. Άγριον πουλί μερώθου μου (Μονής Ιβήρων χφ 1203)



Άγριον πουλί, μερώθου μου και γένου μερωμένον,
ω χρυσόν, ω χρυσόν πουλί,
Πουλί, μηδέν φουμίζεσαι και δεν ψηλοκρατιέσαι,
μη δης, πουλί, τον θάνατον στου κυνηγού τα χέρια
και τα χρυσά σου τα πτερά οι κάμποι τα γεμίσουν.
Πουλί, κατέβα σε κλαδί και ‘σέβα ‘ς περιβόλι
Να σε ποτίζω κρύον νερόν, να σε ποτίζω μόσχον.

μερώθου: ημέρωσε,
φουμίζεσαι: φημίζεσαι,
‘σέβα ‘ς: μπες σε

11. Διώχνεις με μάνα, διώχνεις με (Μονής Ιβήρων χφ 1203)



Διώχνεις με, μάνα, διώχνεις με, κι εγώ πηγαίνει θέλω,
να κάμης χρόνο να με ιδής και δυο να με συντύχης,
να κάμης τρεις και τέσσερεις να κάτσης μετ’ εμένα.
«Μηνά ‘δετε, διαβάτες μου, τον υιόν μου εις τα ξένα;».
«Αν δήτε τη μανίτσα μου, μηδέν με μολογήτε».

12. Εις σε ψηλά βουνά (Μονής Ξηροποτάμου χφ 262)



Εις σε ψηλά βουνά, εις όρος χιονισμένον
Κάθεται ν-αϊτός στα χιόνια μαργωμένος
Και περικαλεί τον ήλιο ν’ ανατείλει.
«Ήλιε μου ανέτειλε να λειώσουσιν τα χιόνια,
πώς εμάργωσα δεν ημπορώ πετάξω.»

μαργωμένος: ξυλιασμένος, κοκκαλιασμένος απ’ το κρύο


Τα χειρόγραφα, ο γραφέας, η μουσική γραφή
γλέντι (από γραβούρα του 17ου αιώνα)
Στην παρούσα μουσική έκδοση έχουν περιληφθεί έντεκα από τα δεκατρία τραγούδια , του χειρογράφου 1203 της Μονής Ιβήρων, που έφερε στο φως ο φιλόλογος Σπυρίδων Λάμπρος το 1880, ενώ περιλαμβάνονται και δύο από τα τρία τραγούδια από το χειρόγραφο 262 της Μονής Ξηροποτάμου που εντόπισε, μελέτησε και καταλογογράφησε πρώτος ο μουσικολόγος Γρηγόριος Στάθης το 1975. Το τραγούδι 2 του cd «Τ’ αηδόνια της ανατολής» απαντάται και στις δύο συλλογές.
Αξίζει να σημειωθεί, ότι τα χειρόγραφα των τραγουδιών του κώδικα της Μονής Ιβήρων, ο Σ. Λάμπρος τα ανακάλυψε όταν, περιεργαζόμενος ένα «Κρατηματάριο»* του 17ου αιώνα, το εξώφυλλο (στάχωμα) του βιβλίου «έσπασε» και αποκολλήθηκαν τα φύλλα χαρτιού που το αποτελούσαν. Τα φύλλα αυτά περιείχαν δεκατρία τραγούδια, μάλλον προχειρογραμμένα, και αυτός είναι και ο λόγος που ο γραφέας του «Κρατηματαρίου» τα χρησιμοποίησε για να φτιάξει εξώφυλλο.
Ο γραφέας του «Κρατηματαρίου» αυτοπαρουσιάζεται σημειώνοντας στο χειρόγραφο:
«το παρόν κρατηματάριον εγράφη δια χειρός εμού Αθανασίου του ευτελούς του και ιερομονάχου λίαν αμαθούς. Εκ πόλεως Θεσσαλονίκης το γένος αθηναίος. Το επίκλην Καπετάνος εκ της Μονής των Ιβήρων. Και οι αναγινώσκοντες αυτό εύχεσθε υπέρ εμού και μη καταράσθε δια το έχειν εν αυτώ ου μικρά σφάλματα».
Ο B.Bouvier θεωρεί ότι πίσω από αυτήν την ταπεινόφρονα αυτοπαρουσίαση κρύβεται ο μουσικολογιώτατος Αθανάσιος μοναχός, ή Αθανάσιος ιερομόναχος, ή Αθανάσιος Ιβηρίτης του οποίου συνθέσεις απαντώνται σε χειρόγραφες συλλογές του 18ου και 19ου αιώνα, αιώνες αναγνώρισης της συνθετικής του αξίας. Και κατά τον B.Bouvier, ο Αθανάσιος είναι και ο (κατα)γραφέας της συλλογής των 13 τραγουδιών.
Η συλλογή του Αθανασίου, είναι ιδιαίτερα σημαντική επειδή δεν περιορίζεται στην απλή καταγραφή των στίχων, όπως συμβαίνει σε παλαιότερες συλλογές του 15ου και 16ου αιώνα, αλλά παραδίδει και το μουσικό κείμενο. Η ποικιλία ύφους των τραγουδιών τόσο σε περιεχόμενο, γλώσσα, μετρική, όσο και σε μουσική φόρμα προσδίδει στη συλλογή την αξία μιας ανθολογίας. Προσωπικά, δεν αποκλείω διόλου το ενδεχόμενο κάποια από τα τραγούδια αυτά να είναι αυθεντικές καταγραφές όπως π.χ. το τραγούδι 7 «Όλα τα δωδεκάνησα», ενώ κάποια άλλα, όπως το 1 «Θλίβει με τούτος ο καιρός» να είναι συνθέσεις του Αθανασίου πάνω σε δικούς του ή προϋπάρχοντες στίχους ή έστω μουσικές διασκευές παλαιοτέρων μελών. Ούτως ή άλλως, πιστεύω, ότι η μουσική σημειογραφία που χρησιμοποιεί ο Αθανάσιος, όντας σημειογραφία προορισμένη να υπηρετεί το εκκλησιαστικό μουσικό ύφος, θα πρέπει να έφερε τον Αθανάσιο πολλές φορές σε αμηχανία, καθώς προσπαθούσε με αυτήν να καταγράψει κοσμική μουσική, ή έστω μια μουσική που αφίσταται του εκκλησιαστικού ύφους. Αυτό φαίνεται και από το γεγονός ότι προσπαθώντας να αποδώσει τον ρυθμό «συνάζει» τα σημαδόφωνα, είτε με λιγοστά βασικά κόκκινα συνάγματα, είτε με την αντιστοίχιση τους σε συλλαβές, αξιοποιώντας παράλληλα την ρυθμική σημασία που μπορεί να προσδώσει η οριζόντια και κατακόρυφη κατανομή των σημαδιών πάνω από μία συλλαβή, γεγονός που εύστοχα εντοπίζει και η Δέσποινα Μαζαράκη. Υπ’ αυτήν την έννοια η μουσική σημειογραφία του Αθανασίου σε αυτή τη συλλογή, θα πρέπει να θεωρηθεί ως μια προσπάθεια απλουστευτικής προσαρμογής της παλαιότερης μουσικής σημειογραφίας του Κουκουζέλη στις ανάγκες του «εξωτερικού» (μη εκκλησιαστικού) μέλους. Και συνολικά μπορούμε να πούμε ότι οι αδυναμίες ή έστω οι δυνατότητες του σημειογραφικού συστήματος αυτού, έχουν παίξει σημαντικό ρόλο στην όλη μουσική καταγραφή των μελών. Μοιάζει, δηλαδή, λιγότερο η σημειογραφία να προσαρμόστηκε στις απαιτήσεις του μέλους και περισσότερο το μέλος στις δυνατότητες της σημειογραφίας.

*Κρατηματάριο: συλλογή εκτεταμένων περίτεχνων μελών που η μορφολογική ανάπτυξή τους βασίζεται σε οργανικές φόρμες

Το μουσικό ύφος της εποχής και η σύγχρονη αισθητική ματιά
χορός στην Πάρο (γκραβούρα του 17ου αιώνα)
Θεωρώ, ότι τα τραγούδια αυτά, πλην ίσως του «Όλα τα δωδεκάνησα» και του «Όταν λαλήσει ο πετεινός», που μοιάζουν περισσότερο ιδιωματικά, τα τραγούδια αυτά λοιπόν, έχουν μεγάλη εγγύτητα ύφους με το καλούμενο αραβοπερσικό. Ο όρος «αραβοπερσική μουσική», σημαίνει ό,τι και οι όροι «εξωτερικόν μέλος» ή «θύραθεν μουσική» για τους Βυζαντινούς, σχετιζόμενος όχι μόνον με την επίσημη λόγια κοσμική μουσική, αλλά και την λόγια οθωμανική ποίηση. Δεν θα πρέπει δε να μας παραπλανά ο όρος και να θεωρήσουμε ότι το ύφος αυτό είναι κάτι ξένο προς την ελληνική μουσική παράδοση. Είναι ένας όρος που αναφέρεται στο ύφος της επίσημης αυλικής μουσικής, μουσικού είδους παλαιάς καταγωγής, με βάσεις θεωρητικές στην αρχαιοελληνική μουσική, που έζησε παράλληλα με την εκκλησιαστική μουσική στην πολυεθνική εποχή του Βυζαντίου και κληροδοτήθηκε στην επίσης πολυεθνική μεταβυζαντινή Οθωμανική εποχή, καλλιεργούμενο από Έλληνες, Αρμένιους, Εβραίους, Πέρσες και Τούρκους μουσικούς, οι οποίοι ήσαν μεταξύ των σε έντονο ανταγωνισμό, όπως μαρτυρεί η σχετική ιστορική παράδοση - και σε ανταγωνισμό βρίσκονται οι διάφορες μουσικές πιάτσες όταν υπηρετούν κατά βάση το ίδιο είδος. Αυτό το είδος-ύφος που οι ομοεθνείς μας θεωρητικοί συγγραφείς του 18ου και 19ου αιώνα (Κύριλλος Μαρμαρηνός, Στέφανος Δομέστιχος, Παναγιώτης Κηλτζανίδης) ονομάζουν ταυτόχρονα «εξωτερικό μέλος» και «αραβοπερσική μουσική» είναι ουσιαστικά η επίσημη κοσμική μουσική. Αυτό το είδος μουσικής ακτινοβολεί και οι τοπικές δημοτικές παραδόσεις επηρεάζονται από αυτό. Θα πρέπει αυτήν την εποχή να μάθουμε να την βλέπουμε να μοιάζει περισσότερο με την δική μας, όπου έχουμε μια διεθνώς αποδεκτή «μαζική» μουσική κουλτούρα και τις ιδιαίτερες εθνικές μουσικές.
Με αυτή τη ματιά, ενορχήστρωσα τα κομμάτια, και σαφώς προσανατόλισα το ύφος του παιξίματος των οργάνων. Περιόρισα την ορχήστρα στα όργανα εποχής (σαντούρι, νέι, λύρα, ταμπουράδες, κρουστά), αλλά δεν αισθάνθηκα διόλου δεσμευμένος ως προς την κατακόρυφη μουσική δομή, καθώς και την ηχοχρωματική ποικιλία που μπορεί να γεννηθεί από διάφορες τεχνικές παιξίματος, ακόμα και αν αυτές δεν θεωρούνται υπό την στενή έννοια παραδοσιακές. Άλλωστε, δεν λείπουν τα τεκμήρια και οι πληροφορίες ότι ανάλογοι πειραματισμοί είχαν γίνει ήδη από την εποχή του 17ου αιώνα. Επίσης, η «ηχητική εικόνα» του δημοτικού μας τραγουδιού, την οποία γνωρίζουμε μέσα από τις ηχογραφήσεις του 20ου αιώνα, δεν πρέπει να θεωρείται πρότυπο αυθεντικότητας, διότι αντικατοπτρίζει τις επιλογές των μουσικών του 20ου αιώνα, δηλαδή μιαν αισθητική που κάτι διατήρησε από το παλιό και κάτι καινούργιο έφερε. Όταν, ενορατικά προσεγγίζουμε μιαν εποχή της οποίας δεν υπήρξαμε αυτήκοοι μάρτυρες, πιστεύω θα πρέπει να είμαστε ανοιχτοί, ή τουλάχιστον να συμπεριφερθούμε σαν να είμαστε εμείς οι μουσικοί της. Σαν λόγιος μουσικός του 17ου αιώνα, θα γνώριζα το αραβοπερσικό ύφος, θα γνώριζα τις αρμονικές κατακτήσεις της δύσης, θα ήθελα να πειραματίζομαι με τον ήχο. Αυτό κάνω και τώρα. Έτσι σε πολλές περιπτώσεις αναπτύσσω την ετεροφωνία, καθώς και ανεξάρτητες συνηχητικές γραμμές, ακόμα και αρμονία, ενώ δεν φοβούμαι να χρησιμοποιήσω ηχοχρώματα π.χ. αρμονικών στα έγχορδα ή να «προετοιμάσω» το λαούτο και να παράγω από αυτό ήχους κρουστού. Κι αυτό γιατί δεν θεωρώ την εφευρετικότητα προνόμιο μιας εποχής. Όπως επίσης θεωρώ το γεγονός του ότι δεν υπήρξαμε αυτήκοοι της μουσικής του 16ου αιώνα, μας επιβάλλει, μάλλον παρά μας αποτρέπει, να την οραματιστούμε απροκατάληπτα.

Η ανασύνθεση των τραγουδιών
γενικά
Στην μουσική ερευνητική και ερμηνευτική προσέγγιση αυτών των τραγουδιών βασίστηκα κατά πολύ στην εργασία της Δέσποινας Μαζαράκη, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις προθεωρίες Παπαδικής καθώς και το Θεωρητικό του Απόστολου Κωνστάλα μέσα και από την σχετική μελέτη του μουσικολόγου Γρηγορίου Στάθη. Επίσης σε ό,τι αφορά στην θεωρία των ήχων (την διάρθρωση των κλιμάκων τους, των γενών και των διαστημάτων) μελέτησα τα σχετικά θεωρητικά συγγράμματα του Κύριλλου Μαρμαρινού (18ος αι.) καθώς και όλα τα έντυπα θεωρητικά συγγράμματα του 19ου αιώνα. Επίσης έλαβα υπ’ όψιν μου τις σχετικά πρόσφατα εκδεδομένες μελέτες του O.Wright πάνω στη μουσική συλλογή του Καντεμίρογλου (18ος αι.). Τέλος σπουδαιότατη συμβολή στη διαμόρφωση μιας μετρικής αντίληψης για το μουσικό είδος αυτής της συλλογής, υπήρξαν οι δημοσιευμένες επιστημονικές ανακοινώσεις του φίλου μου Γιάννη Αρβανίτη, καθώς και οι συχνές άτυπες μουσικολογικές συζητήσεις και αναδιφήσεις μας μεταξύ καφέ και ούζου.

Οι ήχοι, τα γένη και τα διαστήματα
Διάτονο μαλακό. Τα τραγούδια της συλλογής, ως επί το πλείστον κινούνται στο διατονικό γένος πλην κάποιων εξαιρέσεων όπου το μέλος τους σε κάποιες καταληκτικές φράσεις ερωτοτροπεί με το χρώμα. Ο βασικός προβληματισμός μου ήταν στο ποιο θα είναι το τονικό ύψος του Μι-Βου (Σεγκιάχ) και των κάτω και άνω Σι-Ζω (Αρακ και Εβιτζ). Οι μελέτες του O.Wright, αλλά και οι δικές μου προσωπικές μελέτες με οδήγησαν να επιλέξω ένα τονικό ύψος που τόσο τα Μι όσο και τα Σι για το μαλακό διάτονο θα έπρεπε να είναι κατά ένα τέταρτο του τόνου χαμηλότερα από αυτά της Δυτικής Μουσικής, και οπωσδήποτε χαμηλότερα από τα θεωρητικώς προσδιορισμένα από τα σύγχρονα περί την Εκκλησιαστική μας Μουσική Θεωρητικά. Οι αποστάσεις δηλαδή των Μι και Σι από τους , αδιαμφισβήτητου ύψους, φθόγγους Πα- Ρε-Δουγκιάχ και Κε-Λα-Χουσεϊνί είναι πολύ κοντά στο διάστημα του ελάσσονος τόνου του Χρυσάνθου 11/12, (ο ελάσσων τόνος 11/12 είναι 0,91666666 του όλου της χορδής, ενώ ο ελάσσων 3/4 του μείζονος τόνου είναι 0,91700404). Επ’ αυτής της βάσεως, κουρδίσαμε στο σαντούρι όλα τα μι και σι χαμηλά και πάνω σε αυτό το κούρδισμα προσαρμόστηκαν τα «τυφλά» όργανα (λύρα, νέι, ούτι) καθώς και οι φωνές.
Διάτονο σκληρό. Για το σκληρό διάτονο διατηρήσαμε το λεγόμενο φυσικό δυτικό κούρδισμα, το βασισμένο στον μείζονα τόνο και τα ημιτόνια.
Χρώμα. Το βασικό τετράχορδο του χρωματικού γένους, όσον αφορά στην οργανική μουσική του «εξωτερικού μέλους», όταν το Μιd-Σεγκιάχ είναι τόσο χαμηλό, σύμφωνα και με τον Καντεμίρογλου και με τον Κύριλλο τον Μαρμαρηνό και τον Στέφανο Δομέστιχο, απαρτίζεται από τους φθόγγους:
Πα- Ρε-Δουγκιάχ, Βου-Μιd-Σεγκιάχ, Γα#-Φα#-Χιτζάζ, Δι-Σολ-Νεβά
Ως εκ τούτου ο φθόγγος Βου-Μιd-Σεγκιάχ είναι κοινός και στο μαλακό διάτονο και στο χρώμα.
Έλξεις. Τα τόσο χαμηλωμένα μι και σι καθιστούν, στην οργανική τουλάχιστον μουσική μη απαιτητές τις έλξεις των Δ΄ ήχων, ρε# προς μι και λα# προς σι, κάτι το οποίο επιβεβαιώνουμε και στα καταγεγραμμένα από τον Καντεμίρογλου οργανικά κομμάτια της εποχής. Η μόνη έλξη που εφαρμόζεται είναι αυτή του Ζω ύφεση (Σιb, Ατζέμ), όπου κρίνεται μουσικώς απαραίτητο και απαιτητό από την πορεία του μέλους και την θεωρία των ήχων.


Τα ανωτέρω, επιβεβαιώνονται και από τα ισχύοντα στην αραβική και περσική μουσική παράδοση και αιτιολογούνται για την εποχή του 16ου και 17ου αιώνα, αν δεχτούμε ότι το επίσημο ύφος της εξωεκκλησιαστικής μουσικής, της «εξωτερικής», στα πλαίσια της οθωμανικής αυτοκρατορίας, είναι το λεγόμενο «αραβοπερσική μουσική».

Η ανασύνθεση του μέλους των τραγουδιών.
Όπως προείπα, βάση για την εργασία μου υπήρξε η εργασία της Δ.Μαζαράκη. Ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά στην ερμηνεία της παλαιάς γραφής σε σχέση με τα συγκεκριμένα τραγούδια, η θεώρησή της με βοήθησε ουσιαστικά. Μελετώντας τις ερμηνείες της και χωρίς να διαφωνώ με την ερμηνευτική της θεωρία, το γεγονός ότι θεωρεί τα τραγούδια αυτά ως «καθιστικά» εν παραλλήλω με μία μηχανιστική εφαρμογή των ερμηνευτικών οδηγιών των Προθεωριών και του Θεωρητικού του Κωνστάλα, θεωρώ ότι την οδηγεί σε μία ερμηνεία όπου ο ρυθμός, υπό την μορφολογική προοπτική, απουσιάζει, μιας και η παράθεση δισήμων τρισήμων κλπ, αν δεν δημιουργεί ρυθμικούς κύκλους, δεν δημιουργεί σφιχτή ρυθμική φόρμα, αλλά ελεύθερη. Βέβαια, η άποψή της είναι μία πολύ σεβαστή άποψη. Όμως στη δημοτική μας παράδοση πολλά τραγούδια θεωρούνται «καθιστικά», δεν χορεύονται, ωστόσο στηρίζονται σε απλά ή σύνθετα μέτρα ή και σε ρυθμικούς κύκλους. Εξ αυτού ορμώμενος δοκίμασα κάτι διαφορετικό, χωρίς να βιάσω διόλου τα όσα το παραδεδομένο από τον Αθανάσιο μουσικό κείμενο καταγράφει. Δεδομένου ότι τα μόνα αδιαμφισβήτητα είναι τα τονικά ύψη των σημαδοφώνων, δοκίμασα να εντάξω τα υπέρ μία συλλαβή συναγμένα σημαδόφωνα, καθώς και τα με κόκκινα και μαύρα συνάγματα συναγμένα, σε μία κυκλική ρυθμική προοπτική, θεωρώντας ρευστή την ρυθμική ερμηνεία τους όσο και την ερμηνεία του καταληκτικού σημαδιού του λεγόμενου αποδέρματος ή αποδόματος, ρευστή αλλά εκ των υστέρων αιτιολογούμενη, εφόσον το φορμαλιστικό αποτέλεσμα είναι ικανοποιητικό. Επίσης, το σπουδαίας σημασίας θέμα της χρονικής αγωγής, το οποίο δεν προσδιορίζεται από την σημειογραφία του Αθανασίου, καθώς και το θέμα της δυναμικής και της έκφρασης, διαμορφώθηκαν κατ΄ εκτίμησιν. Προς αυτήν την κατεύθυνση με όπλισε η ιδιότητα του συνθέτη. Επιθυμούσα ένα αποτέλεσμα το οποίο να με ικανοποιεί αισθητικά και το οποίο να αιτιολογείται αλλά και να αιτιολογεί τις ερμηνευτικές επιλογές και δυνατότητες που αφήνει η ασαφής ρυθμικά παλαιά σημειογραφία. Γνωρίζοντας λοιπόν ότι πολλοί μουσικολόγοι θα αντιμετωπίσουν με επιφυλακτικότητα την εργασία μου αυτή, δεν διατείνομαι ότι ερμήνευσα, ή κατά το προσφιλές «εξήγησα» τα τραγούδια της συλλογής, αλλά, μάλλον ως συνθέτης, τα ανασυνέθεσα, έτσι που να με ικανοποιούν ως δικές μου συνθέσεις.

Ευχαριστίες:
Πρώτιστα θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Πρόεδρο του Δ.Σ. του Δημοτικού Ωδείου Πετρούπολης, Αντιδήμαρχο, κ. Νίκο Σακούτη, καθώς και τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου, που αφειδώς και με ζήλο στήριξαν την παραγωγή αυτή.
Ευχαριστώ, τους συνεργάτες μου μουσικούς και τραγουδιστές για την προσφορά τους και ιδιαιτέρως την Αγγελίνα Τκάτσεβα-Σταθοπούλου και την Σπυριδούλα Μπάκα που αφιέρωσαν πολύ χρόνο σε δοκιμές, ώστε να διαμορφώσω μια πρώτη αισθητική εικόνα.
Τους φίλους μου Ανδρέα Ρούσση, Γιώργο Σεργάκη και Λάμπρο Φύκαρη που με τις συνακροάσεις των ηχογραφήσεων με ενθάρρυναν στις αισθητικές μου επιλογές.
Τέλος, ευχαριστώ τον ηχολήπτη μας Σωτήρη Παπαδόπουλο, που πέραν από την άψογη τεχνικώς εργασία του, μας ξεκούραζε με την ζεστή, ευγενική έως καρτερική στάση του στις δύσκολες ώρες των ηχογραφήσεων.


Γιώργος Χατζημιχελάκης

και μια κριτική παρουσίαση του Νίκου Α. Δοντά στην Καθημερινή

Δευτέρα, Σεπτεμβρίου 13, 2010

¡Que viva México!

Ο Silezukuκ διάλεξε μερικά πλάνα από τα χιλιόμετρα γυρισμάτων που ο Αϊζενστάιν προόριζε να αποτελέσουν υλικό για την περίπου μιας ώρας ταινία του ¡Que viva México!. Καλύτερα να την είχε ονομάσει «Mexican Odyssey»….

Ο Silezukuk έφτιαξε με λιγότερο από 80 πλάνα (μερικά από αυτά επαναλαμβανόμενα) ένα μικρό ταινιάκι διάρκειας ούτε 5 λέπτων. Μου ζήτησε να του προσαρμόσω μια μουσική, αλλά ….. να μην κουραστώ. Εγώ πάλι θεώρησα ότι μου έδινε παραγγελία ο ίδιος ο Αϊζενστάιν. Οπότε προσπάθησα ό, τι καλύτερο μπορούσα.



Τα γυρίσματα του Αϊζενστάιν, όπως .... αναμένεται είναι «βουβά» - 1931 γαρ. Έτσι, προσπάθησα να ενοποιήσω σε μία μουσική φόρμα ως ρυθμικά και μελωδικά στοιχεία ήχους περιβάλλοντος (δανεισμένους από σχετικές βιβλιοθήκες ήχων για σινεμά), μια λούπα - ένα μικρό απόσπασμα από ένα κομμάτι γιορτινό που έπαιζε μια μπάντα από την Oaxaca, ήχους κρουστών και ρυθμικά patterns για να επιτονίσω τη μπάντα και να «δέσω» το σύνολο του φιλμ, μερικές μακρόσυρτες συγχορδίες από συνθεσάϊζερ σε αντίθεση με μια συνεχώς μεταφερόμενη και σταδιακά αποκαλυπτόμενη νοηματικά φράση ενός πιάνου … όλα αυτά μαζί με την έμμονη καμπάνα που χτυπά καθώς τα πλάνα εναλλάσσονται.

Δευτέρα, Ιουνίου 07, 2010

Δευτέρα, Μαΐου 31, 2010

Πέμπτη, Μαρτίου 18, 2010

ΑΝΑΜΟΝΗ .... μετά από ενάμιση χρόνο ...

... πέρασα να δω τι γίνεται η παλαιά μου σκήτη. Της έφερα κάτι για να την στολίσω, κάτι που περίμενα ενάμιση χρόνο (επίσης) για να πραγματοποιηθεί - μια καλή εκτέλεση και ηχογράφηση ενός έργου μου.

-Βίντεο, παρακαλώ ....

Δευτέρα, Νοεμβρίου 17, 2008

ΣΟΝΑΤΙΝΑ Νο 3 για πιάνο

Στο μουσικό αυτό έργο βρίσκονται όλες οι απαντήσεις για τα εξής φλέγοντα ζητήματα:
  • για το ποιός είναι ικανότερος για πρωθυπουργός όχι μόνον της Ελλάδος αλλά και οιασδήποτε άλλης χώρας.
  • για το αν ο Ομπάμα θα μας δώσει αύξηση, (ο κανονικός, όχι ο εγχώριος που θα προκύψει όταν κάνει ηλιοθεραπεία ο Τσίπρας).
  • για το ποιοί ζουν ανάμεσά μας και για την ύπουλη διαφημιστική προπαγάνδα τους με στόχο το υποσυνείδητό μας.
  • για το αν όντως οι ελληνίδες έχουν μουστάκι.
Υπόσχομαι σύντομα, να θέσω το όποιο μουσικό τάλαντο διαθέτω στην επίλυση και άλλων προβλημάτων της σύγχρονης σκέψης.
η παρτιτούρα σε pdf
το κομμάτι υποστηριζόμενο από το απαραίτητο βίντεο:

Τετάρτη, Νοεμβρίου 05, 2008

ΚΟΝΤΣΕΡΤΟ ΓΙΑ ΑΡΠΑ


Ένα κοντσέρτο. Για άρπα. Και έγχορδα.
Γιατί μόνον έγχορδα; Αυτοπεριορισμός ή μήπως μια δολίως υποκρυπτόμενη φιλοδοξία –σιγά τον δόλο δηλαδή, δεν χτίσαμε ακόμα βίλα με πισίνα και θέα στη Βιστωνίδα. Ή μήπως-μήπως μια προνοητική λήψη μέτρων που θα ευνοήσουν την παρουσίασή του.
…………………………
Απρίλιος 2007. Η Ορχήστρα των Χρωμάτων παρουσιάζει μια βραδιά κοντσέρτων για ορχήστρα εγχόρδων και …. εγωιστικά έγχορδα. Εγωιστικά, λέω, γιατί παίζουνε μια χαρά και μόνα τους, συνήθως μάλιστα το προτιμούν. Ο Μίλτος Λογιάδης λοιπόν, εκείνη τη βραδιά, διευθύνει ένα κοντσέρτο για κιθάρα του Κόσκιν, γραμμένο κατά παραγγελία της κιθαρίστριας Έλενας Παπανδρέου που το ερμηνεύει κιόλας, ένα κοντσέρτο για τσίμπελ δικό μου (όχι το τσίμπελ, το κοντσέρτο) παραγγελία της Ορχήστρας κατά το χρυσούν έτος 2001, που ερμηνεύει η τσιμπελίστα Αγγελίνα Τκάτσεβα – τα έπιασα επίτηδες με ανάποδη σειρά, από το τελευταίο, για να αναφερθώ τελευταία στο πρώτο:
Η αρχή, λαμπρή, με ένα κοντσέρτο του Χέντελ, το μοναδικό του για άρπα και έγχορδα, που ερμηνεύει η αρπίστρια Μαρία Μπιλντέα. Στη συνέχεια, τα πετάσματα της συγκίνησης του να ακούω το έργο μου δεν μπόρεσαν να αποσβέσουν τους απόηχους απ’ το τραγούδι του εριστικού στοιχειού που τραγουδούσε μέσα στον ιππόκαμπό μου: «να γράψεις κι εσύ ένα κοντσέρτο για άρπα», «να γράψεις κι εσύ ένα κοντσέρτο για άρπα» .., ….(copy-paste).

»Όταν ξεκίνησα, αμέσως μετά τη συναυλία να σχεδιάζω το κοντσέρτο, κάτι απόπειρες ενορχηστρωτικές με τύμπανα υπόκωφα για αρχή, και κάτι γκλόκεν μαγικά για συνέχεια, πήραν αμέσως πόδι. Με το υποσυνείδητο ενός ελάσσονος συνθέτη, πήρα με συνοπτικές διαδικασίες τις αποφάσεις μου για την ενορχήστρωση. Μόνον ορχήστρα εγχόρδων. Αν έχει κάποια ελπίδα να παιχτεί το έργο που γράφω, έχει αν μπορεί να παίζεται σαπόρτ στο κοντσέρτο του Χέντελ. Οπότε, μόνον έγχορδα. Έτσι ή αλλιώς, τα ιδιόμορφα ηχοχρώματα της άρπας, τα εφέ της, δηλαδή, οι λεγόμενοι τυμπανικοί ήχοι, ο ήχος της βροντής, του σιτάρ, οι ομποϊκοί ήχοι και πολλά άλλα, θα ξεχωρίσουν και θα λάμψουν με φόντο μόνον τους ήχους των εγχόρδων…………

Το έργο το έγραψα με φρενήρεις ρυθμούς. Είχα τόσο βυθιστεί στον κόσμο του, που πάθαινα κατάθλιψη αν έπρεπε να ασχοληθώ με κάτι άλλο εκτός από αυτό. Μέσα σε 10 μέρες είχα τελειώσει. Και μετά έπαθα σύνδρομο στέρησης. Τόσο πολύ το είχα απολαύσει.

Μη ξεγελαστείτε από την πανηγυρική μετά εισαγωγικού σημειώματος παρουσίασή του στο μπλογκ. Και δεν πιστεύω να μασήσετε στα διαστημικά εφέ του βίντεο –σίγουρα θα το καταλάβετε- είναι του ρίαλ πλέιερ. Και η άθλια ηχητική μεταμόρφωση με το κομπρεσάρισμα που κάνει το γιουτιούμπ στον ήχο, μη σας υποβάλλει και σας ξεγελάσει και το πάρετε για …. ανθρώπινη εκτέλεση. Μακέτα ηλεκτρονική είναι. Το έστειλα σε διάφορες ορχήστρες μήπως και τους ενδιαφέρει να παιχτεί. Στο συρτάρι είναι ακόμα το έργο…….. Κι ούτε καν. Σε τρεις σκληρούς δίσκους για ασφάλεια, σε μορφή πιντιέφ. Παρακαταθήκη, είτε χάριν του έργου, είτε χάριν μιας ταπεινής μεγαλομανίας που πάντα ελπίζει. Και που, προσωρινά τουλάχιστον, λυτρώνεται όταν παρακολουθώντας τον κάουντερ του γιουτιούμπ βλέπει μήνα με το μήνα ότι γέμισε μιαν μικρή αίθουσα 50-100 ατόμων.


Κοντσέρτο για άρπα και έγχορδα ΜΕΡΟΣ Ι






Κοντσέρτο για άρπα και έγχορδα ΜΕΡΟΣ ΙΙ






Κοντσέρτο για άρπα και έγχορδα ΜΕΡΟΣ ΙΙΙ





οι παχουλές αναρτήσεις (όσο τις διαβάζετε τόσο παχαίνουν)