"καλεσμένος" του Θόδωρου Αντωνίου την Τρίτη 24 Ιουνίου στο Μέγαρο Μουσικής (αίθ. Μητρόπουλος), 8.30 μ.μ.
Δεν ήταν μόνον συνθέτης.
Οι φήμες έλεγαν ότι ίσως είναι και πράκτορας. Οπλοφορούσε;
Τον ενδιέφερε κάθε μοντέρνα επιστήμη.
Μέχρι και η ενδοκρινολογία. Διερευνούσε τη σχέση αδενικών εκκρίσεων και εγκληματικότητας.
Με τη διάσημη φίλη του ηθοποιό Hedy Lamarr, τρελή όσο κι αυτός, εφηύραν μιαν εφαρμογή για τις μυστικές επικοινωνίες, γνωστή και εν χρήσει ως σήμερα, την περίφημη spread-spectrum technology . Εξ αιτίας της ζάλης τους για κάθε τι καινούργιο, αρκέστηκαν στην χαρά της εφεύρεσης και δεν διασφάλισαν την πατέντα για μακρύ διάστημα- έτσι δεν πήραν ποτέ φράγκο από αυτήν, όταν αξιοποιήθηκε το 1963 - άλλωστε ο ένας από τους δύο δεν θα μπορούσε..... Μέσα στην σύντομη και πολυτάραχη ζωή του, πρόλαβε να γράψει 300 έργα, εξαιρετικής ποικιλίας σε φόρμα και ενορχηστρωτικούς συνδυασμούς, αλλά προπαντός έργα που διερευνούν την ηχητική.
Μιλάμε για τον
George Antheil (1900 -1959)
Ήρθε νέος από την Αμερική στην Ευρώπη. Αρχικά έγινε γνωστός ω
ς πιανίστας. Γνωρίστηκε με όλους τους μεγάλους της εποχής του. Το 1924 συνεργάζεται με τον ντανταιστή ζωγράφο Fernand Léger και τον πρωτοπόρο κινηματογραφιστή Dudley Murphy και γράφει το περίφημο Ballet Mecanique, ως μουσική για την ομώνυμη ταινία. Ένα έργο ασύλληπτα πρωτοπόρο, για 16 πιάνα (τα 12 μηχανικά-πιανόλες) κρουστά, ηλεκτρικά κουδούνια, μηχανές αεροπλάνων, σειρήνες.... Με αυτό το έργο προαναγγέλει την μουσική της έντασης και την μηχανική οργάνωση του ήχου.
Η ταινία εδώ σε δύο μέρη:
Α μέρος
Β μέρος
και μια σύγχρονη εκτέλεση πλήρως μηχανική του 2006 στην National Gallery of Art
Να πάτε στη συναυλία. Εκτός από το BALLET MECANIQUE του Antheil, θα ακούσετε επίσης έργα Γιάννη Ξενάκη, George Crumb και Θόδωρου Αντωνίου. Με το Ελληνικό Συγκρότημα Σύγχρονης Μουσικής συνεργάζεται το σύνολο κρουστών ΤΥΠΑΝΑ και οι Αγγελική Καθαρίου (μέτζο σοπράνο), Ορφέας-Λάζαρος Πολυχρονίδης (αγόρι σοπράνο), Ερμής Θεοδωράκης (πιάνο), Άγγελος Ρεπαπής (κοντραμπάσο). Διεύθυνση: Θόδωρος Αντωνίου.
Δεν ήταν μόνον συνθέτης.
Οι φήμες έλεγαν ότι ίσως είναι και πράκτορας. Οπλοφορούσε;
Τον ενδιέφερε κάθε μοντέρνα επιστήμη.
Μέχρι και η ενδοκρινολογία. Διερευνούσε τη σχέση αδενικών εκκρίσεων και εγκληματικότητας.Με τη διάσημη φίλη του ηθοποιό Hedy Lamarr, τρελή όσο κι αυτός, εφηύραν μιαν εφαρμογή για τις μυστικές επικοινωνίες, γνωστή και εν χρήσει ως σήμερα, την περίφημη spread-spectrum technology . Εξ αιτίας της ζάλης τους για κάθε τι καινούργιο, αρκέστηκαν στην χαρά της εφεύρεσης και δεν διασφάλισαν την πατέντα για μακρύ διάστημα- έτσι δεν πήραν ποτέ φράγκο από αυτήν, όταν αξιοποιήθηκε το 1963 - άλλωστε ο ένας από τους δύο δεν θα μπορούσε..... Μέσα στην σύντομη και πολυτάραχη ζωή του, πρόλαβε να γράψει 300 έργα, εξαιρετικής ποικιλίας σε φόρμα και ενορχηστρωτικούς συνδυασμούς, αλλά προπαντός έργα που διερευνούν την ηχητική.
Μιλάμε για τον
George Antheil (1900 -1959)
Ήρθε νέος από την Αμερική στην Ευρώπη. Αρχικά έγινε γνωστός ω
ς πιανίστας. Γνωρίστηκε με όλους τους μεγάλους της εποχής του. Το 1924 συνεργάζεται με τον ντανταιστή ζωγράφο Fernand Léger και τον πρωτοπόρο κινηματογραφιστή Dudley Murphy και γράφει το περίφημο Ballet Mecanique, ως μουσική για την ομώνυμη ταινία. Ένα έργο ασύλληπτα πρωτοπόρο, για 16 πιάνα (τα 12 μηχανικά-πιανόλες) κρουστά, ηλεκτρικά κουδούνια, μηχανές αεροπλάνων, σειρήνες.... Με αυτό το έργο προαναγγέλει την μουσική της έντασης και την μηχανική οργάνωση του ήχου.Η ταινία εδώ σε δύο μέρη:
Α μέρος
Β μέρος
και μια σύγχρονη εκτέλεση πλήρως μηχανική του 2006 στην National Gallery of Art
Να πάτε στη συναυλία. Εκτός από το BALLET MECANIQUE του Antheil, θα ακούσετε επίσης έργα Γιάννη Ξενάκη, George Crumb και Θόδωρου Αντωνίου. Με το Ελληνικό Συγκρότημα Σύγχρονης Μουσικής συνεργάζεται το σύνολο κρουστών ΤΥΠΑΝΑ και οι Αγγελική Καθαρίου (μέτζο σοπράνο), Ορφέας-Λάζαρος Πολυχρονίδης (αγόρι σοπράνο), Ερμής Θεοδωράκης (πιάνο), Άγγελος Ρεπαπής (κοντραμπάσο). Διεύθυνση: Θόδωρος Αντωνίου.
![κουκία και [μπι]ζέλια ...](http://2.bp.blogspot.com/__qwBF56Pm0M/SDv7BiDaJKI/AAAAAAAAAR0/XtRBjHh9kLU/S230/KUK.jpg)
8 σχόλια:
Θρυλικό κομμάτι το ballet mecanique.Ωραίες εποχές :-)
Η Αγγελική Καθαρίου είναι επίσης πολύ καλή.
Αν ήμουν Αθήνα θα πήγαινα οπωσδήποτε.
Είχαμε ρωτήσει κάποτε τον Θόδωρο Αντωνίου, ποιά θεωρεί ως κεντρική ιδέα του έργου από άποψη τεχνική της συνθετικής γραφής του Antheil στο Ballet Mecanique, και μας είχε πει ότι ο Antheil επαναφέρει-επανεκθέτει απαράλλαχτες (-χωρίς κανένα στοιχείο επεξεργασίας τύπου παραλλαγής)όλες του τις φράσεις, οι οποίες έχοντας διαφορετικό μήκος (μικροδομές), δημιουργούν κύκλους που ολοκληρώνονται σε μία μακροδομή. Υπ' αυτή την έννοια είναι ο εφευρέτης του pattern που τόσο πολύ χρησιμοποιείται σήμερα στην εποχή της μουσικής με προγράμματα υπολογιστών.
Δεν το ξερα ότι τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια ακούω καθημερινά Antheil στην οδό Πατησίων…ουάου…μεταμορφώθηκε η καθημερινή μου πραγματικότητα. Θα βγάλω και προσκλήσεις για το μπαλκόνι μου, όλο και κάποιον θα ενδιαφέρει το άκουσμα. Τι τα ‘βαλα τα διπλά τζάμια ο αμαθής; Πάλι καλά, πάνω που σκεφτόμουν να βάλω τετραπλά, γλύτωσα το έξοδο, θα ακούω Antheil ως υπόκρουση sotto voce, thanks!
Αυτό δεν είναι τίποτε. Ελευσίνα,Σκαραμαγκάς, Ασπρόπυργος ακούνε Μοσόλοφ εδώ και δεκαετίες.
Επίσης, μια και το ξέχασα στο ποστ για τα Ζιπζίκα, υπάρχει και αυτή η αφροαμερικάνικη διάλεκτος (βουτ) που παρουσιάζει ομοιότητες με τα Κρητικά της μινωικής περιόδου.
Αγαπητέ ανώνυμε, τα όρια μεταξύ θορύβου και μουσικής είναι δυσδιάκριτα στην ακρόαση αυτού του έργου. Ωστόσο αυτό ήταν μέσα στις προθέσεις του Antheil, μέσα στα πλαίσια είτε του νανταισμού, είτε και του φουτουρισμού. Πολλοί στην εποχή του μιλούσαν για τη μουσικότητα του ήχου των μηχανών. Ακόμα και σήμερα -στην θορυβώδη εποχή που μας αναγκάζει να βάζουμε διπλά τζάμια- υπάρχουν αντίστοιχα φανατικοί ακροατές του ήχου πχ μιας Βιράγκο. Το ότι ο Antheil παράγει μιαν εργοστασιακή ηχητική με μέσα κυρίως μουσικά όργανα, ήταν ένα από τα "στοιχήματα" του Ballet Mecanique. Αλλά το να δει κάποιος στον εργοστασιακό ήχο αξίες μουσικής μορφολογίας έχει την εξής σημασία: μεταφέρει τον εργοστασιακό ήχο στα πλαίσια της αισθητικής κρίσης, άρα υπογραμμίζει την ανάγκη αυτός ο ήχος να έχει τόση διάρκεια όση δεν υπερβαίνει τα αισθητικά πλαίσια μιας μουσικής φόρμας. Υπ' αυτήν την έννοια το Ballet Mecanique λέει: "σταματήστε τις φλύαρες μηχανές. Ό, τι έχει να πει μια μηχανή μουσικά, διαρκεί μερικά λεπτά. Μετά αυτοεπαναλαμβάνεται. Από εκεί και πέρα η λειτουργία της προσβάλλει αισθητικά τα αυτιά μας". Με το Ballet Mecanique, λοιπόν, ο Antheil θέτει αισθητικά πλαίσια στον χρόνο λειτουργίας των μηχανών. Οι εργοστασιάρχες (αλλά και οι εργολάβοι, οι αυτοκινητιστές και γενικώς όλοι οι χρήστες μηχανών) απλώς δεν τα λαμβάνουν υπ' όψιν.
Να ελέγξετε τα ρεύματα στα οποία αναφέρεστε. Ούτε για Ντανταϊσμό πρόκειται, ούτε για Φουτουρισμό. Ο Λεζέ τουλάχιστον ήταν κυρίως κυβιστής. Δεν αναφέρεται πουθενά στο Ντανταϊστικό ή Φουτουριστικό ρεύμα. Όσο για τον Αντάϊλ, δεν εντάσσεται σε κανέναν «εικαστικό» χώρο σε κανένα του έργο. Ήταν απλά μοντερνιστής σαν Αμερικάνος και αρκετά συντηρητικός συνθέτης στα συμφωνικά του έργα.
Παραλειπόμενα από την συναυλία.
Το έργο του Antheil ήταν πολύ καλά στημένο με τα κρουστά να αποδίδουν περίφημα, παρότι το άκουσα απ’ έξω επειδή άργησα. Ο Ξενάκης και ο Ερμής είναι πάντοτε σταθερές αξίες σε μία συναυλία. Έτσι ήταν και σ’ αυτήν.
Αυτός που έχω αρχίσει να απομυθοποιώ, είναι ο Crunb. Εντάξει, οι Μακρόκοσμοι είναι όμορφα έργα. Και αρκετά άλλα επίσης. Είναι δραματουργός με καλές ιδέες, Αλλά σ’ αυτό το έργο απουσιάζει η μουσική. Δεν πείθει.
Υ.Γ. Προς τον ανωτέρω ανώνυμο. Για τον ζωγράφο δεν ξέρω σε πιο ρεύμα άνηκε. Για τον Antheil όμως σας διαβεβαιώνω πως δεν επρόκειτο καθόλου για συντηρητικό συνθέτη. Είχε φτάσει να οπλοφορεί για δική του προστασία, επειδή υπήρχαν συχνά αντιδράσεις από το συντηρητικό ακροατήριο. Στην πρεμιέρα του BALLET MECANIQUE έπεσε ξύλο, όπως αναφέρει στο Blog του ο Θόδωρος Αντωνίου.
Δεν είπα ότι ο Antheil είναι φουτουριστής ή ντανταιστής. Ούτε μίλησα για ένταξή του σε εικαστικό χώρο. Ο εργοστασιακός-μηχανικός ήχος όμως, ως "ιδεώδες" ανήκει στα πλαίσια του φουτουρισμού. Όπως και το να χρησιμοποιείς ηλεκτρικά κουδούνια σε ένα μουσικό έργο δεν είναι ξένο προς τις συμπεριφορές του ντανταισμού. Και το Ballet Mechanic, πέραν πολλών άλλων επιδιώξεων, κινείται και μέσα σε αυτά τα πλαίσια.
Σε ό, τι αφορά ειδικά τον Λεζέ, το φλερτ του με τον κυβισμό κράτησε για λίγα χρόνια στην αρχή της δημιουργικής του ζωής. Κατόπιν φλερτάρισε και με τον ντανταισμό και με το φουτουρισμό, έως ότου να κατασταλάξει σε ένα προσωπικό στυλ, περνώντας από τα μηχανικά σχήματα σε μία ζωγραφική με αρκετά "διακοσμητικά" χαρακτηριστικα. Στην περίοδο που φτιάχνεται το Ballet Mechanique ως ταινία, η συνεισφορά του Λεζέ ως εικαστική πράξη βρίσκω να είναι πιο κοντά στον ντανταισμό. Γράφοντας λοιπόν "του ντανταιστή ζωγράφου..." ήθελα με οικονομία να αναφερθώ σε αυτό του το φλερτ με τον ντανταισμό - έκανα μια αναφορά σε μια στιγμή του, δεν έκανα κάποια κατάταξη.
Ύστερα, σχετικά με τον Antheil και το σύνολο του έργου του, το "συντηρητικός στα συμφωνικά", δεν αναιρεί το πρωτοπόρος σε άλλα ....και ουδείς θαυμάζεται για το συντηρητικό μέρος του έργου του.
Θέλω να πιστεύω ότι διέλυσα κάποια νέφη του κειμένου μου, που άλλωστε στόχο είχε να προσελκύσει κάποιους αναγνώστες μου σε μία συναυλία και όχι να κάνει ιστορία της τέχνης. Ευχαριστώ για την αφορμή που μου δώσατε να γίνω πιο αναλυτικός με τα σχόλιά σας.
Δημοσίευση σχολίου