Τρίτη, Δεκεμβρίου 25, 2012

Χιακοί τρόποι

Η υπερτάτη ευτυχία για παιδάκι είναι να παίζεις σε σκετς χριστουγεννιάτικο, εφόσον έχεις συνειδητοποιήσει ότι μετά το πέρας  πρόκειται να απαλλαγείς για δεκαπέντε μέρες από όλην αυτήν την χαριτωμένη τυραννία του σχολείου. Αλλά αυτό μάλλον το λέω εγώ, ένα παλιό παιδάκι που είχε γειτονιά χωματόδρομο και φίλους πέραν των τοίχων και των  τειχών. Ένα παλιό παιδάκι χωρίς επίγνωση τηλεοπτική της παιδικότητος,  χωρίς εξειδίκευση της κοινωνίας πάνω του, και χωρίς παιδαγωγικές επιστήμες που το επιβλέπουν. Οπότε ήξερα πολύ καλά τι σημαίνει το σχόλασμα. Και αηδίαζα με την καθημερινή ραδιοφωνική εκπομπή της θείας Λένας και αυτόν τον γλείφτη τον Κωστάκη που ήταν τόσο μα τόσο καλό παιδί, ώστε να τον συναντώ αλειμμένο στο ψωμί μου και να μου φέρνει αναγούλα αυγουλίλας η φωνή του.

Τα σημερινά παιδιά, τα μικρά παιδάκια, δυστυχώς, αγαπούν το σχολείο. Χωρίς σπασμούς στομάχου, κάθε μέρα αγόγγυστα αποζητούν την δασκάλα τους, την οποία λατρεύουν. Και τους συμμαθητές και τις συμμαθήτριες επίσης. Με τον φίλο μου τον Αντρέα ήμασταν και συμμαθητές. Μέσα στην τάξη αγνοούσα την ύπαρξή του. Ορατός για μένα ήταν στην γειτονιά, στο δρόμο, στις αυλές μας και στις ταράτσες μας.

 Το κάστινγκ για τα παιδικά σκετσάκια μη μου πείτε ότι δεν είναι μια ευκαιρία μάλλον επιτειδευμένης αθώας βάσης για την δασκάλα να διακηρύξει χαριτωμένα τις συμπάθειες της, ή ακόμα και να υποκύψει στα στερεότυπα. Κάθε παιδάκι έχει τις χάρες του. Κανονικά όλα θα έπρεπε να υποδύονται τα αγγελάκια και η Παναγία, ο Ιωσήφ και ο Χριστός να ήταν πλαστικές κούκλες. Όμως ο μοντερνισμός θα είναι αντικείμενο της παιδαγωγικής του μεθεπόμενου αιώνα.

Οπότε η Νικούλα, μικρογραφία της Σκάρλετ Γιόχανσον και μάλιστα επιτυχέστερη, άξιζε φέτος τον ρόλο της Παναγίας. Οι Μάγοι πάντα σε αυτές τις περιπτώσεις είναι κάτι άχαρα ψηλά αγοράκια, ο Ιωσήφ ένα παιδάκι που αδυνατεί να αποστηθίσει, και Θείον Βρέφος το μικρότερο και άλαλο. Υπάρχει και στοιχειώδης πεπερασμένη πλοκή, βέβαιον ότι εκτιλισσόμενη  θα φτάσει στην στιγμήν καταθέσεως των υπό των Τριών Μάγων φερομένων δώρων στα ποδαράκια του θείου κρεββατιού: χρυσός-χρυσόχαρτο, λίβανος-κάτι κομματάκια ξύλο (εκτός κι αν η δασκάλα σκηνοθέτις έχει φέρει η αθεόφοβη λιβάνι κανονικό), και τέλος σμύρνα, κάτι το ασαφές σε μπουκαλάκι. Τότε η Νικούλα,   συνολικώς τον ρόλο υπερβάσα, καθώς οι μπουνταλάδες προσέφεραν τα σκηνοθετήματα, ως άλλη παλαιά ευγενής, από των κάστρων των Παλαιολόγων εις την χιακήν γην καταφυγούσα,   το βρήκε πού ... και τους το απηύθυνε:

-Μα ... δεν έπρεπε.



Κυριακή, Δεκεμβρίου 09, 2012

Η ΜΟΧΘΗΡΑ ΠΕΝΘΕΡΑ ... εν Αθήναις


Πέμπτη 13 Δεκεμβρίου 2012, 20:30

Η Ένωση Ελλήνων Μουσουργών
σε συνεργασία με
την Ελληνοαμερικανική Ένωση
και το Hellenic American Education Center
παρουσιάζει την ΜΟΧΘΗΡΑ ΠΕΝΘΕΡΑ

Μουσικοθεατρικό αναλόγιο βασισμένο σε ένα χιώτικο παραμύθι που φτάνει σε μας από ένα παλιό χειρόγραφο του 1893.

Τη μουσική που εμπνέεται από παλιές δημοτικές μελωδίες σωσμένες σε αγιορείτικα χειρόγραφα έγραψε ο Γιώργος Χατζημιχελάκης. 

Ερμηνεύει η ηθοποιός Αιμιλία Φουντούκη 
και μουσική παίζουν ζωντανά η Αγγελίνα Τκάτσεβα (σαντούρι)   
και  ο  Γιώργος Χατζημιχελάκης  (ούτι, φλογέρες,  κρουστά,  τραγούδι).

Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στο Θέατρο της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης
Μασσαλίας 22 - Κολωνάκι, τηλ. 210-3680900

Είσοδος Ελεύθερη

"Η ΜΟΧΘΗΡΑ ΠΕΝΘΕΡΑ περιλαμβάνεται στη συλλογή της Δέσποινας Μ.Δαμιανού «Παραμύθια της Χίου», εκδόσεις «Ομήρειο Πνευματικό Κέντρο Δήμου Χίου», 1994. Όπως σημειώνει η Δ.Μ.Δαμιανού το συγκεκριμένο παραμύθι, το αντλεί από  τη χειρόγραφη «Συλλογή Παραμυθιών εκ του Χιακού Λαού και Ονειροκρίτης εις δύο διαλέκτους» του Κ.Ν.Κανελλάκη, αυτοδίδακτου ιστορικού και λαογράφου, ο οποίος το 1893 παρέδωσε τη συλλογή του, που περιελάμβανε 23 χιώτικα παραμύθια, στον Φίλιππο Αργέντη, σημαντικότατο μελετητή της ιστορίας και του πολιτισμού της Χίου. Το χειρόγραφο Κανελλάκη περιέχεται στο Manuscripts of Chian Folklore, τόμος 3ος, σ.σ. 27-159, από το αρχείο Φ.Αργέντη της βιβλιοθήκης «Κοραής» της Χίου. Η εργασία του Κανελλάκη εντάσσεται στο πλαίσιο μιας γενικότερης εξόρμησης που ξεκίνησε προς στα τέλη του 19ου αιώνα ο πανεπιστημιακός Ν.Γ.Πολίτης με στόχο την ανάδειξη της συνέχειας και της ενότητας του ελληνισμού μέσα από τη λαογραφική έρευνα.

Το παραμύθι αντανακλά τα μεσαιωνικά ήθη, αλλά πολλά από τα μυθικά στοιχεία του ανάγονται στην ελληνική αρχαιότητα. Η πλοκή του δαιδαλώδης, τείνει προς μία τυπική κατακλείδα με ηθικό δίδαγμα: το καλό υπερνικά την  μοχθηρία των κακών ανθρώπων, και τα παιχνίδια της μοίρας  όσο κι αν φαίνεται αρχικά ότι καθορίζονται από τη δολοπλοκία των κακών, στο τέλος ευνοούν τους καλούς. Σημαντικό στοιχείο του παραμυθιού είναι ότι η μοίρα αρκείται στο να παραδώσει τους κακούς στην ανθρώπινη δικαιοσύνη, η οποία και τελικώς επιλέγει το βαθμό σκληρότητας της τιμωρίας τους.

Η γλώσσα του παραμυθιού είναι ένα μίγμα χιακής ντοπιολαλιάς και λόγιας του τέλους του 19ου αιώνα. Στην παράσταση αυτή το κείμενο έχει κρατηθεί αυτούσιο στο σύνολό του, με εξαίρεση κάποιες μικρές αναδιατάξεις χάριν ανάδειξης του θεατρικού στοιχείου.

Η μουσική της παράστασης περιλαμβάνει δύο μικρασιάτικα παραδοσιακά τραγούδια («Μαλαγματένιος Αργαλειός», «Μήλο μου και Μανταρίνι»), αλλά το κύριο μέρος της στηρίζεται σε ανασυνθέσεις δημοτικών τραγουδιών που η καταγωγή τους ανάγεται μέχρι και τον 15ο αιώνα, και τα οποία σώζονται στα χειρόγραφα 1204 της Μονής Ιβήρων και 262 της Μονής Ξηροποτάμου. Τη μελέτη μου για την ανασύνθεση των τραγουδιών τη βάσισα σε προηγούμενη μελέτη της μουσικολόγου Δέσποινας Μαζαράκη και του νεοελληνιστή φιλόλογου ερευνητή Bertrand Bouvier. Επίσης, η μουσική επένδυση συμπληρώνεται με οργανικές συνθέσεις μου για σαντούρι, καθώς και με οργανωμένες αυτοσχεδιαστικές συνθέσεις. "

Γ.Χ.

Η παράσταση πρωτοπαρουσιάστηκε το 1999 στο ίδρυμα ΜΕΛΙΝΑ, ως παραγωγή της Ορχήστρας των  Χρωμάτων, υπό την καλλιτεχνική επιμέλεια της Ιουλίτας Ηλιοπούλου και με επιλογή κειμένου και μουσική επιμέλεια Γιώργου Χατζημιχελάκη. Έπαιζαν η ηθοποιός Αιμιλία Φουντούκη και η Κατερίνα Παπαδοπούλου, τραγούδι, κρουστά, ούτι, και Γιώργος Χατζημιχελάκης τραγούδι, σάζι, ούτι φλογέρες, κρουστά. Η παράσταση ανασχεδιάστηκε στην σημερινή της μορφή και παρουσιάστηκε στο Φεστιβάλ Αξάνεμος στην Καλαμωτή της Χίου, το καλοκαίρι του 2011. 


Κυριακή, Δεκεμβρίου 02, 2012

ΜΑΛΑΜΑΤΙΝΑ ... δωρεάν διαφήμισις


Εις ταβερνείον ονόματι Πυροφάνι, στα Καμίνια, συνοικίαν άντρον  του Ατρομήτου Πειραιώς, η πρεσβυωπία μου, εν μέσω της ακροάσεως μιας υπέροχης γραμμής λαϊκού μπάσσου που με την κιθάρα του κρατούσε ένας πλέον εξηκοντούτης,  μέλος τριμελούς συγκροτήματος, εγκιβωτισμένου εις ένα κατ' αξίωσιν υπερώον, "μπουζούκι-κιθάρα-τραγουδίστρια"  (παρ’ όλο που όταν τραγουδούσε ο "κιθάρας"  τα έσβηνε όλα ....), μόλις που μου επέτρεψε να συλλάβω θολό το περιεχόμενο μιας εν είδει ντεκόρ κορνιζαρισμένης διαφήμισης:
-«Αυτός που διαφημίζει την Μαλαματίνα,…. φέρνει στον Νίκο Σταυρίδη ή είναι ο Σταυρίδης;», ρώτησα τον κατά δεκαεφτά χρόνια νεώτερο μαθητή μου, Πάνο, όστις, ως εκ της ηλικίας, βλέπει καλά, όπως κάποτε έβλεπα.
-«Είναι ο Σταυρίδης», η απάντησις. 

οι παχουλές αναρτήσεις (όσο τις διαβάζετε τόσο παχαίνουν)