Δευτέρα, Μαΐου 31, 2010

Τρίτη, Μαΐου 25, 2010

λουτρόν





Τρίτη, Μαΐου 18, 2010

-Την πολιτιστική σας ταυτότητα παρακαλώ.... Συλλαμβάνεστε.



Το ζήτημα που ονομάζεται «πολιτιστική ταυτότητα» έχει ως προσφιλές πεδίο μάχης την τέχνη της μουσικής.

Η λογοτεχνία για παράδειγμα, έχοντας ως προφανές και οριοθετημένο εκφραστικό εργαλείο τη γλώσσα του λογοτέχνη, αυτομάτως, με κριτήριο την εθνικότητα της γλώσσας, επιλύει το ζήτημα της εθνικής υπόστασής της. Κατ’ αυτόν τον τρόπον, ήδη από την εποχή των μεσαιωνικών ρομάντζων, η γλώσσα και όχι η φόρμα, όχι το λογοτεχνικό είδος, όχι το ύφος, είναι το κριτήριο για να προσμετρηθεί ένα ποίημα στην ελληνική παραγωγή. Ο Ερωτόκριτος, ως είδος και ως φόρμα, αλλά και δια του ύφους του, ενώ ανήκει στα μεσαιωνικά ρομάντζα της ιπποσύνης, διά της γλώσσας θεωρείται ελληνική ποίηση. Το ανάλογο ισχύει και για τα σονέτα. Το σονέτο είναι ένα ιταλικό είδος ποίησης (πρωτοεμφανίστηκε τον 13ο αιώνα, εξαπλώθηκε στην Ευρώπη και επιβίωσε για αιώνες - στην φόρμα του γράφαν ποιητές ακόμα και της ρομαντικής εποχής). Αλλά ένα σονέτο στην ελληνική γλώσσα θεωρείται ελληνική ποίηση. Τόσο ελληνική όσο και ένα δημοτικό τραγούδι.

Με τη ζωγραφική πάλι, το ζήτημα δεν τίθεται καν. Η προσωπικότητα του Γκρέκο έχει ήδη από την εποχή της Αναγέννησης ακυρώσει κάθε δίλλημα στις νεοελληνικές συνειδήσεις έστω και εάν ο Κόντογλου προσπάθησε να ξαναθέσει το ζήτημα. Το ίδιο το ρεύμα της Αναγέννησης, άλλωστε, λόγω της ελληνοκεντρικότητάς του βρίσκεται στο απυρόβλητο, και ως προπάτορας θεωρούμενο των εικαστικών ρευμάτων που ακολουθούν έως και τα τέλη του 19ου αιώνα, απαλλάσσει και αυτά από κάθε κατηγορία. Οπότε, η ζωγραφική του Λύτρα θεωρείται ελληνική, δημιουργώντας το κεκτημένο για κάθε έργο Έλληνα ζωγράφου ή εικαστικού να θεωρείται ελληνικό, χωρίς κανένα άλλο κριτήριο πλην της καταγωγής του ζωγράφου.

Με τον χορό τα πράγματα ακόμα πιο απλά. Υπάρχουν οι δημοτικοί, οι λαϊκοί, οι μοντέρνοι χοροί, και … ο χορός. Αλλά δεν νοιάζεται κανένας - δυστυχώς ο χορός δεν έχει αποκτήσει ακόμα την παρουσία που του αξίζει, παρότι υπάρχουν πολλοί αξιολογοι δημιουργοί.  Περίπου έτσι είναι τα πράγματα και στο θέατρο και στον κινηματογράφο. Μοιάζει να είναι σαφές στον καθένα ότι ελληνικό είναι ένα έργο αν προέρχεται από Έλληνες δημιουργούς, τουλάχιστον κατά πλειοψηφία, όπως συμβαίνει και με τις ελληνικές ομάδες μπάσκετ που μας γεμίζουν εθνική περηφάνια όταν παίζουν στο φάιναλ φορ. Μπορεί τα ζητήματα πολιτιστικής ταυτότητας να απασχολούν τους δημιουργούς, όχι όμως και το κοινό. Μόνον το κοινό της μουσικής έχει το προνόμιο να προβληματίζεται περί εθνικής ταυτότητας. Ιδού:

Αντιμετωπίζεται, άραγε, με τον ίδιο τρόπο μία όπερα όπως η Φλόρα Μιράμπιλις του Σπυρίδωνος Σαμάρα, η οποία μάλιστα έχει ιταλικό λιμπρέτο και έκανε καριέρα στην Σκάλα του Μιλάνου; Θεωρείται έργο που έχει τα ίδια διαπιστευτήρια ελληνικότητας με ένα τραγούδι του Βαμβακάρη;

Αφήνω, στην άκρη το ότι σε ένα τραγούδι του Βαμβακάρη μπορούμε να βρούμε βασικά μουσικά στοιχεία κοινά με την παράδοση της τουρκικής μουσικής – σας προκαταλαμβάνω μάλιστα, σπεύδοντας να πω ότι τόσο αυτό που ονομάζουμε [νέο]ελληνικό όσο και αυτό που ονομάζουμε τουρκικό, συνέζησαν και συνομίλησαν επί 400 χρόνια, και μάλιστα υπό άλλην ονομαστική σκέπη: ρωμαίικο και οθωμανικό.


Αν όμως τα ειδολογικά πλαίσια δεν είναι κριτήριο εθνικότητας για την λογοτεχνία, και τις άλλες τέχνες, πώς γίνεται και έχουμε τόσο σαφή άποψη και συνάμα σύγχιση (sic) περί της ελληνικότητας, ή της τουρκικότητας, ή της ιταλικότητας ενός μουσικού έργου. Νομίζω, ότι η οιαδήποτε κρίση περί αυτού εκπορεύεται από τις μετρήσεις οικειότητας που αυθόρμητα κάνει ο καθένας μας σε ένα έργο εκκινώντας από όσα βιωματικώς του έχουν ενσταλαχθεί μέσω των τραγουδιών που ακούει από μικρός. Ο αυτοματισμός ελληνικός στίχος = ελληνικό τραγούδι είναι το βασικό κριτήριο ταξινόμησης. Από κει και πέρα, η ρυθμολογία, η ηχητική, το ύφος, αντί να αποτελούν ειδοποιά στοιχεία, αποτελούν αδιάφορα παρελκόμενα.

Η Φλόρα Μιράμπιλις στα αφτιά του Έλληνα είναι ιταλική όπερα. Και το περίεργο δεν είναι αυτό. Το περίεργο είναι ότι ο Βαφτιστικός του Θεόφραστου Σακελλαρίδη στη συνείδηση του κοινού είναι ελληνικό έργο. Παρότι η ηχητική, το ύφος (όχι το ύψος) είναι παρόμοια. Λοιπόν; Τι είναι αυτό που μας κάνει να αντιμετωπίζουμε τα πράγματα έτσι; Γιατί ο Μπετόβεν ή ο Βέρντι θεωρείται πολιτιστικός εισβολέας, όχι όμως και ο Τζιότο ή ο Πικάσο ή ο Γκαίτε, ή ο Πήτερ Στάιν. Και γιατί ο Ξενάκης, ο Σκαλκώτας, ο Μητρόπουλος, θεωρούνται σύμμαχοι του Μπετόβεν στην πολιτιστική του εισβολή;

Διότι και τα δάκρυα για την Κάλλας χύθηκαν όχι για τη φωνή της και γι αυτά που θεϊκά όπως τα τραγουδούσε δεν θα ξανακουστούν, αλλά για το μελό όπως παρουσιάστηκε του βίου της, και πρώτ’ απ’ όλα επειδή ήταν δικό μας κορίτσι. Ελληνίδα. Διότι δεν μας αρέσει ο Μπετόβεν. Μας αρέσει όταν τον ερμηνεύει ο Σγούρος.

Κακά τα ψέμματα. Το ελληνικό κοινό θρέφεται με τραγούδι. Και γι αυτό κάλλιστα μπορεί να μιλάει για ελληνικό ροκ, αλλά πάντα θα ακούει με δυσπιστία και θα αντιμετωπίζει ως ξενόφερτο ό, τι άλλο δεν συγκαταλέγεται στο είδος «τραγούδι». Τα όσα διαπραγματεύεται το τούρκικο φιλμάκι μας εκπροσωπούν πλήρως για το πώς αντιλαμβανόμαστε μουσικώς (αλλά και γενικώς) την έννοια πολιτιστική ταυτότητα και κατ’ επέκτασιν την έννοια πολιτιστική εισβολή. Και μάλιστα το ότι τα δόρατα του δημοτικού τραγουδιού - ευπρόσδεκτη η συμμαχία των türkü - κατανικούν τα τυφέκια των λακέδων του Μπετόβεν, είναι κάτι που εξακολουθεί να μας γεννά αισθήματα ικανοποίησης και περηφάνιας, και ας μη ζούμε στο 1974.

Ας πολεμήσουμε λοιπόν στερεοτύπως "τη λαίλαπα του ΔΝΤ" με τη Λέγκω του Μαρκόπουλου. Δοκιμασμένο όπλο. Μόνο που στρέφεται κατά του μυαλού μας.

Δευτέρα, Μαΐου 17, 2010

Των μαγκιόρων

Βάζω και ψάχνω διάφορες λέξεις, που μου ‘ρχονται, στο ψαχτήρι – αυτό πάνω αριστερά, που έχω – γκατζετάκι χρησιμότατον. Έτσι με αφορμή μια λέξη πάω σε όλα τα ποστ μου που την περιέχουν και περνώ την ώρα μου. Λοιπόν, δια του ψαχτηρίου διαπιστώνω πριν από λίγο, ότι δεν έχω γράψει ούτε σε ένα ποστ τη λέξη μάγκας στην ονομαστική ενικού, μόνο στην αιτιατική πληθυντικού: «βάρκα μου μπογιατισμένη, κάργα μάγκες φορτωμένη» σε ... στίχοι του Μπάτη. Αδικία. Αυτή τη λέξη έπρεπε να την έχω γράψει σε όλες τις πτώσεις και των δύο αριθμών.
Γι αυτό την κλίνω για να σιγουρέψω την παρουσία της στο ιστολόγιον τούτο. Τις ομόηχες πτώσεις για λόγους οικονομίας – καιροί που ζούμε – τις παραλείπω.

Ενικός: ο μάγκας / του, τον, ρε μάγκα. Πληθυντικός: οι, τους, ρε μάγκες / ….. των μάγκων δεν μου πάει καθόλου και δεν το έχω ακούσει εκτός από την περίπτωση που αφορά στο γνωστόν εξωτικόν φρούτο. Των μαγκών; Σιγά τη γραμματική γιατί θα κοψομεσιαστούμε…. άσε που σε λίγο θα μας βγει να λέμε «του μάγκου» κατά το «λοχίας». Η γενική πληθυντικού του μάγκα είναι «των μαγκιόρων».

Τον Γιώργο Μπάτη τον θυμάμαι παιδάκι όταν ήμουνα να τριγυρίζει με το μπαγλαμαδάκι του "σφουγγάρι" τα τραπεζάκια στα ζαχαροπλαστεία και στα ουζάδικα του Πασαλιμανιού, όπου σύχναζαν οι γονείς μου, όποτε ο πατέρας μου ξεμπάρκαρε. Φανός και Σπετσοπούλα τα πιο πολύκοσμα. Και όταν παίρνανε ούζο ήταν η καλύτερή μου διότι αυτοί πίνανε το ούζο και μου έδιναν το μεζέ. Με άφηναν να βάζω και το δαχτυλάκι μου στο ποτήρι τους και μετά να το γλείφω.

Πέμπτη, Μαΐου 13, 2010

κουτσομπολιό ....

Το είδα με τα μάτια μου: Ο Φιντίας και ο Αριστογείτων βγαίνανε νωρίς χτες  το απόγευμα με διαφορά δύο λεπτών από μία πολυκατοικία στο Μετς με τα μαλλιά ανάκατα και αναψοκοκκινισμένοι ...

Εδώ ο Δάμων κι Φιντίας σε ένα ευτυχισμένο στιγμιότυπο,
προτού νέφη σκιάσουν τη σχέση τους.
Στα δεξιά ο Διονύσιος των Συρακουσσών.
Αυτό που βεβαίως αναρωτιέται κάποιος είναι: τώρα που πιάσαν τους γιατρούς θα πιάσουν και τους έφορους που τόσα χρόνια δεν πιάναν τους γιατρούς;

Τρίτη, Μαΐου 11, 2010

Συμμορία

Αυτά τα τέσσερα κυανόλευκα καράβια είναι ως συμμορία, πιθανώς επικίνδυνος, και πάνε όλα μαζί παρέα από φωτογραφία ενός λιμανιού ενός μπλογκ σε φωτογραφία άλλου λιμανιού άλλου μπλογκ. (θα τα δείτε σε μία από τις φωτογραφίες του ποστ στο οποίο σας στέλνω). Πρέπει κάποιος αρμόδιος - (? "αρμόδιος" δεν λέγεται αυτός που είναι αρμόδιος;) - να επιληφθεί._

Και προσθέτω, δύο μέρες μετά: "είναι συγκινητικό το πώς το ίδιο φωτογραφικό θέμα συγκινεί δύο "πσυχές" (που λέει και μια πσυχή, ο Γούφας).

εδώ η φωτογραφία του Γούφα ===> 


Τετάρτη, Μαΐου 05, 2010

Τρίτη, Μαΐου 04, 2010

Σουξέ απ' τον πρώτο στίχο (if music be the food of love)

Ένας καλός τίτλος κάνει μια μέτρια μουσική πετυχημένη!!!
Το καλό τραγούδι είναι ο πρώτος στίχος του....

Διαλέγω δύο "συμβολικές" εκτελέσεις ... Θα βρήτε πολλές άλλες στο youtube.



Κυριακή, Μαΐου 02, 2010

Οι μαγικές συνέπειες των αντικατοπτρισμών τής Ουτοπίας

«Αυτά που ζητάτε, τα παραπάνω από αυτά που έχετε, είναι Ουτοπία», μας έλεγαν χτες.

-Μα τι ζητάμε; Ούτε τα μισά των μισών από αυτά που έχουν οι άλλοι παραπάνω από μας.

Αυτοί δεν έδειξαν να θυμώνουν. Αντιθέτως άκουσαν τις διαμαρτυρίες μας με ένα χαμόγελο συμπάθειας. Πήραν ένα μπαλόνι, το φούσκωσαν, και κολακεύοντας κάθε αυταρέσκειά μας, το ντύσανε έτσι που να μοιάζει ίδια η Ουτοπία μας κι ακόμα ωραιότερη. Και την έβγαλαν στο μπαλκόνι να την δούμε και να την χειροκροτήσουμε.
Κάτι ξέρανε. Γιατί μόλις καθρεφτίστηκε στα μάτια μας, ως διά μαγείας εξαφανίστηκε, αφήνοντας πίσω το είδωλό της ανεστραμμένο να ξεκολλάει απ' τον αμφιβληστροειδή μας, να ξεπροβάλλει απ' την κόρη μας και να παίρνει τη μορφή πραγματικότητας. Και …. παφφφφ ….., χάσαμε από αυτά που είχαμε τόσα, όσα ακριβώς γυρεύαμε να έχουμε παραπάνω.

Αλλα αυτό δεν είναι τίποτε μπροστά στο άλλο που μας λένε από σήμερα χασκογελώντας πίσω από δάκρυα:

«Μην κοιτάτε προς τα πίσω. Το χτες είναι … Ουτοπία, και τώρα πια ξέρετε, άμα καθρεφτιστεί στα μάτια σας τι θα συμβεί ...».

Σάββατο, Μαΐου 01, 2010

Οι σύντροφοι ένα βράδυ

(Ο Μενούσης, ο Μπιρμπίλης κι o Μεχμέταγας
σε κρασοπουλειό πηγαίναν για να φαν να πιουν)

Αφού ‘χαμ’ ένα κάρο παξιμάδια
τι διάολο θέλαμε να φάμε τα χοντρά γελάδια
που λιάζονταν και ‘βόσκαν στην ακρογιαλιά;
Σκέτη κακοκεφαλιά.

Κάθε γελάδι ήταν σαν κάστρο
πόλεμος να το φας.
Το ‘τρωγες, έσκαγες και …. πας.
Μετά σου βάζαν και παράσημο: ένα άστρο.

Αλλ’ απ’ την πείνα το στομάχι ήταν στην πλάτη.
Σα φάγαμε καλά,
την πέσαμε στα μαλακά
ξένοιαστοι και χορτάτοι…

Έτσι την περνάμε όλοι
οι πασάδες στο ντουνιά
μ' αργιλέδες και τσιμπούκια
με σαντούρια και βιολιά.


παρακαλώ θερμώς τον Γιώργο Σεφέρη να μην μου κλέβει τις ιδέες

Καστροταφή

Το άωλον ερατίζω
και περινίβεται η βήνη μου
εις το βάλλος των ημενών.

Η αγχωνία ενός σμιχτρού βάγχου
που αναβλυχάται
προφημεύει
την έρχευσή των.

Και ήδη ναι
ο ορυνίζων στεύει
από του ολοφρυγμούς
του κόχλου:

-Οι Βάρδαλοι, οι Βάρδαλοι........

--------------------
1978

οι παχουλές αναρτήσεις (όσο τις διαβάζετε τόσο παχαίνουν)